Welke vakken krijg je op het vmbo en de mavo?

Leerjaar 1: vakken vmbo

In de eerste twee leerjaren van het vmbo volg je een breed onderwijsaanbod met verplichte vakken (art. 2.14 lid 1 en 2 WVO 2020). Deze vakken bereiden je voor op de keuzeprofielen die je vanaf het derde leerjaar gaat volgen (art. 2.12 onder b WVO 2020). De vakken in de eerste twee jaren zijn:

Tabel 1, verplichte vakken in de onderbouw

De school kan ervoor kiezen om vakken samen te voegen. Bijvoorbeeld een combinatie van informatica, scheikunde en techniek. Dit vind je terug in de schoolgids.

‘De schoolgids bevat informatie over de inrichting van het onderwijsprogramma voor de eerste twee leerjaren waarbij wordt aangegeven of er sprake is van vakoverstijgende programmaonderdelen en de inzet van het personeel daarbij.’ (art. 2.92 lid 2 onder d WVO 2020)

Er zijn scholen die eerder een tweede vreemde taal aanbieden, zoals bijvoorbeeld Frans. Als de school Frans verplicht stelt in het eerste leerjaar, dan is dit verplicht voor alle leerlingen.

Leerjaar 2: vakken vmbo

De vakken uit het eerste leerjaar volg je ook in het tweede leerjaar. Het komt voor dat een school pas in het tweede leerjaar begint met economie. Er zijn ook scholen die een vak pas later inroosteren in het tweede leerjaar. Bijvoorbeeld om leerlingen voor te bereiden die Duits willen volgen in het derde leerjaar. Als een vak verplicht is, dan moeten alle leerlingen het vak volgen.

Leerjaar 3 en 4:  vakken vmbo

Je kiest aan het einde van het tweede leerjaar een profiel. Het profiel bestaat uit een gemeenschappelijk deel, een profieldeel en keuzevakken. Het profiel bereidt je voor op de verschillende richtingen in het mbo. Wil je hier meer over weten? Lees dan: ‘profielkeuze in het vmbo en de mavo’.

Gemeenschappelijk deel

Vanaf leerjaar drie volg je altijd de volgende vakken (art. 2.24 lid 1 onder a WVO 2020).

Tabel 2, gemeenschappelijk deel in de bovenbouw

Doe je vmbo-gl, vmbo-t of mavo? Dan maak je ook een profielwerkstuk. Het profielwerkstuk is onderdeel van het schoolexamen (art. 4 lid 3 Eindexamenbesluit VO).

Keuzevakken uit het profiel

Naast het gemeenschappelijk deel volg je profielvakken (art. 2.24 lid 1 onder b WVO 2020).

• Economie is bijvoorbeeld verplicht bij het profiel Economie & Ondernemen.
• Wiskunde is verplicht bij het profiel Media, Vormgeving & ICT en Mobiliteit & Transport.
• Biologie is verplicht bij het profiel Zorg & Welzijn.

Elk profiel kent verschillende verplichte vakken. Vaak kiezen leerlingen juist voor een profiel, omdat de bijbehorende vakken hen goed liggen.

Hieronder staat het overzicht van de profielvakken voor vmbo-t en mavo:

Tabel 3, profielvakken in de bovenbouw

Hieronder staat het overzicht van profielvakken voor vmbo-b, vmbo-k en vmbo-gl:

Tabel 4, profielvakken in de bovenbouw

Vrije vakken

Leerlingen volgen naast het gemeenschappelijke deel en het profieldeel ook twee ‘vrije vakken’ (keuzevakken). Vrije vakken zijn bijvoorbeeld Spaans, Turks, natuur- en scheikunde II en extra lichamelijk opvoeding.

Sommige scholen hebben maar een klein aanbod aan vrije vakken. Daarom komt het voor dat de school een aantal vakken vaststelt voor alle leerlingen. Zo zijn bijvoorbeeld de vakken wiskunde, aardrijkskunde, geschiedenis, natuur- en scheikunde vaak verplicht en kan je eigenlijk niet zelf kiezen.

In de schoolgids staat welke vakken een school aanbiedt.

Beroepsgerichte vakken of programma’s

De vrije vakken in de basisberoepsgerichte, kaderberoepsgerichte en gemengde leerweg van het vmbo zijn beroepsgericht. Je kan dan bijvoorbeeld kiezen uit vakken als administratie, bouwtechniek, uiterlijke verzorging of dienstverlening en commercie.

Officieel kennen vmbo-t en mavo geen beroepsgericht programma. Er zijn echter steeds meer scholen die dit wel aanbieden. Vraag op de open dag van de school op welke wijze de school dit invult.

Schoolexamens vmbo

Na leerjaar drie stroom je door naar het examenjaar. De examenprogramma’s verschillen per leerweg in het vmbo. Sommige toetsen en praktische opdrachten tellen al gelijk invloed op je cijferlijst. Scholen bepalen zelf welke toetsen gedurende het schooljaar meetellen en wanneer deze toetsen plaatsvinden. Het is wel verplicht om hierover eindexamenkandidaten te informeren. Bijvoorbeeld via de schoolgids. Let op: sommige toetsen uit het derde leerjaar tellen al zelfs mee. Alle toetsen die meetellen zijn onderdeel van het schoolexamen. Dit sluit je altijd af voor de centrale examens. Het gemiddelde cijfer van het schoolexamen en centraal examen bepaalt je eindcijfer.

Sommige vakken sluit je al af met een schoolexamen, omdat die vakken geen centraal eindexamen kennen. Dit zijn dus vakken die je in het examenjaar wel volgt, maar al eerder afsluit. Het gaat om de volgende vakken:

• Kunstvakken (zoals CKV)
• Lichamelijke opvoeding
• Maatschappijleer

Afsluiting profielvak beroepsgerichte leerwegen met cspe

Het profielvak voor leerlingen in de beroepsgerichte leerwegen wordt afgesloten met het cspe. Deze afkorting staat voor centraal schriftelijk en praktisch examen en het is een speciaal centraal eindexamen. Het cspe wordt afgenomen in de vastgestelde tijdvakken. Naast theorievragen bevat dit ook praktijkvragen met schriftelijke en computeropdrachten. Het cspe telt mee als een regulier centraal examen. In principe mag je het cspe dan ook herkansen (art. 3.38 lid 1 Uitvoeringsbesluit WVO 2020).

Centraal examen vmbo

Examenvakken theoretische leerweg en mavo

Het examenpakket voor de centrale examens vmbo-t bestaat uit zes vakken, namelijk:

• Nederlands
• Engels
• Twee profielvakken
• Twee vrije vakken.

De profielkeuze uit het tweede leerjaar is dus van invloed op de examenvakken. Je volgt in principe geen beroepsgericht programma in het examenjaar. Als de school hiervan afwijkt, dan staat dit beschreven in de schoolgids.

Je volgt gedurende het examenjaar ook maatschappijleer, lichamelijk opvoeding en ckv. Deze vakken moet je minimaal met een voldoende afsluiten. Daarnaast rond je het profielwerkstuk met een voldoende af.

Examenvakken gemengde leerweg

De gemengde leerweg is qua niveau hetzelfde als de theoretische leerweg. Je legt examen af in totaal zes vakken (centraal examen of centraal schriftelijk en praktisch examen):

• Nederlands
• Engels
• Twee profielvakken
• Eén vrij vak
• Eén beroepsgericht vak.

Het beroepsgerichte vak komt in de plaats van één theoretisch vak, zoals Frans of aardrijkskunde.

Je volgt gedurende het examenjaar ook maatschappijleer, lichamelijk opvoeding en ckv. Deze vakken moet je minimaal met een voldoende afsluiten. Daarnaast rond je het profielwerkstuk met een voldoende af.

Examenvakken kaderberoepsgerichte leerweg

Leerlingen in de kaderberoepsgericht leerweg doen examen in totaal vijf vakken (centraal examen en centraal schriftelijk en praktisch examen):

• Nederlands
• Engels
• Twee vrije vakken
• Eén beroepsgericht vak .

Daarnaast volg je de vakken maatschappijleer, lichamelijk opvoeding en ckv. Deze vakken moet je minimaal met een voldoende afsluiten.

Examenvakken basisberoepsgerichte leerweg

Leerlingen in de basisberoepsgerichte leerweg leggen examen af in totaal vijf vakken (centraal examen en centraal schriftelijk en praktisch examen):

• Nederlands
• Engels
• Twee vrije vakken
• Eén beroepsgericht vak.

Daarnaast volgen leerlingen maatschappijleer, lichamelijk opvoeding en ckv. Deze vakken moet je minimaal met een voldoende afsluiten. Het examenprogramma voor deze leerweg is minder uitgebreid dan de kaderberoepsgerichte leerweg.

Na het vmbo of de mavo

Na het behalen van de examens kan je beginnen met een opleiding in het mbo. Een beknopte uitleg over het mbo staat in ‘Wat is het mbo?’. Leerlingen met een diploma gemende leerweg, theoretische leerweg of mavo kunnen ook doorstromen naar het havo.

Meer informatie over het vmbo, doorstromen binnen het voortgezet onderwijs en het vakkenpakket op het havo staat in:

• Van vmbo naar mbo? Check welk niveau je kan volgen
• Welke profielen in het vmbo passen bij jou?
• Welke vakken krijg je op het havo?
• Hoe stroom ik door van havo naar vwo?