Discriminatie op school: tips voor ouders
Hoe herken je dat een kind wordt gediscrimineerd?
Kinderen gaan op verschillende manieren om met discriminatie op school. Niet ieder kind vertelt meteen wat er is gebeurd. Soms durven ze het niet, of weten ze niet goed hoe ze het moeten uitleggen. Daarom is het belangrijk dat ouders, leerkrachten en verzorgers leren letten op signalen die kunnen wijzen op discriminatie.
Discriminatie kan zichtbaar zijn in pestgedrag, zoals buitensluiten, uitlachen of iemand belachelijk maken vanwege huidskleur, afkomst of geloof.
Mogelijke signalen dat een kind wordt gediscrimineerd, zijn bijvoorbeeld:
- Teruggetrokken of somber gedrag;
- Boosheid of frustratie zonder duidelijke aanleiding;
- Problemen met concentratie of dalende schoolprestaties;
- Lichamelijke klachten, zoals buik- of hoofdpijn.
Discriminatie, racisme en pesten
Discriminatie is ongelijk behandelen op basis van kenmerken die er niet toe zouden mogen doen. Denk aan huidskleur, leeftijd en geslacht. Racisme is discriminatie op basis van huidskleur of afkomst, en pesten is herhaald kwetsend gedrag dat soms met discriminatie of racisme te maken heeft.
Hoe kun je je kind ondersteunen bij discriminatie op school?
Als ouder kun je veel betekenen door alert te zijn op signalen van discriminatie. Zo kun je sneller in gesprek gaan en je kind de steun geven die het nodig heeft.
Daarnaast is het belangrijk dat kinderen veerkracht ontwikkelen. Dat betekent dat ze leren omgaan met moeilijke of vervelende situaties, zich kunnen aanpassen en weer opkrabbelen na tegenslag.
Belangrijke onderdelen van veerkracht zijn weerbaarheid en zelfvertrouwen.
- Weerbaarheid betekent dat een kind weet waar zijn of haar grenzen liggen, en om hulp durft te vragen als dat nodig is.
- Zelfvertrouwen betekent dat een kind in zichzelf gelooft, eigen keuzes durft te maken en positief kan omgaan met de mening van anderen.
Ouders kunnen de veerkracht van hun kind versterken door samen te praten over gevoelens en ervaringen, samen oplossingen te bedenken voor lastige situaties en sociale vaardigheden te oefenen.
Tip: er zijn weerbaarheidstrainingen waarin kinderen leren hoe ze voor zichzelf kunnen opkomen en hun grenzen kunnen aangeven. Zoals de training Rots & Water. Ouders kunnen bij de jeugdgezondheidszorg, OKT of de huisarts terecht voor meer informatie over deze trainingen.
Praten met je kind over discriminatie op school
Als ouder kun je veel betekenen door samen te praten over wat er is gebeurd en hoe jullie daarmee omgaan. Het belangrijkste is dat je kind zich gehoord en begrepen voelt.
Hieronder vind je een aantal tips van het Nederlands Jeugdinstituut:
- Kies een rustig moment: Zorg dat jullie tijd hebben en niet gehaast zijn. Een wandeling of een gezamenlijke activiteit kan helpen om ontspannen te praten.
- Laat je kind vertellen: Vraag wat er is gebeurd en wie erbij waren. Geef je kind de ruimte om het verhaal in eigen woorden te doen.
- Luister met aandacht: Val niet in de rede en geef geen oordeel. Stel open vragen om beter te begrijpen wat er speelt.
- Praat over gevoelens: Vraag hoe je kind zich voelt door wat er is gebeurd. Dit helpt om emoties te herkennen en te verwerken.
- Vat samen wat je hoort: Herhaal kort wat je kind vertelt. Zo laat je zien dat je luistert en geef je ruimte om iets toe te voegen.
- Bespreek reacties: Vraag hoe je kind zelf reageerde en of het iets anders had willen doen. Zo voelt je kind zich serieus genomen.
- Bepaal samen wat jullie kunnen doen: Denk samen na over mogelijke stappen, bijvoorbeeld contact opnemen met de leerkracht of mentor.
Door op deze manier het gesprek te voeren, help je je kind om te leren omgaan met discriminatie en geef je het vertrouwen dat problemen bespreekbaar zijn.
Lees ook: Hoe voed ik mijn kind bewust op met kennis over ras, huidskleuren en racisme?. Dit artikel is geschreven door Jillian Emanuels, pedagoog, trainer en antiracistisch opvoedexpert, en bevat nuttige informatie en tips.
Wet veiligheid op school
Als je kind te maken heeft met discriminatie op school, is het belangrijk om dit te bespreken met de leerkracht of mentor. Samen kunnen jullie kijken wat er precies aan de hand is en zoeken naar een goede oplossing.
Scholen hebben de plicht om voor alle leerlingen een veilige leeromgeving te bieden. Dat staat in de Wet veiligheid op school. Deze wet verplicht scholen om actief op te treden tegen pesten en te zorgen dat leerlingen zich sociaal en emotioneel veilig voelen.
De wet geldt voor het basisonderwijs (po), het speciaal onderwijs (so) en het voortgezet onderwijs (vo).
Stappenplan bij discriminatie op school: in gesprek met je kind, de school en melding maken
Heeft je kind te maken met discriminatie op school? Volg dan deze stappen om samen verder te komen.
1: Praat met je kind
- Luister en geef steun. Laat je kind merken dat je hem of haar gelooft en begrijpt.
- Verzamel informatie. Noteer wat er precies is gebeurd, wanneer, en wie erbij betrokken waren.
- Versterk het zelfvertrouwen. Help je kind trots te zijn op zichzelf, de eigen achtergrond en cultuur.
2: Neem contact op met de school
- Neem contact op met de vertrouwenspersoon. Elke school heeft iemand die klachten over discriminatie behandelt.
- Bespreek de situatie met de leerkracht, mentor of schoolleiding. Zoek samen naar een oplossing.
- Dien een klacht in als het gesprek niets oplevert. Dat kan bij het schoolbestuur of de klachtencommissie.
3: Meld de discriminatie extern (als het nodig is)
- Politie: bij ernstige discriminatie, zoals bedreiging of geweld, kun je aangifte doen via 0900-8844.
- Inspectie van het Onderwijs: als de school het probleem niet goed aanpakt.
- Meldpunt Discriminatie Regio Amsterdam: hier kun je jouw verhaal delen; medewerkers registreren de melding en denken mee over vervolgstappen.
- College voor de Rechten van de Mens: voor een onafhankelijk oordeel over discriminatie.
- Meldpunt Online Discriminatie: bij discriminatie op internet of sociale media.
- Meldpunt islamofobie: voor meldingen van discriminatie of haat tegen moslims.
- CIDI: meldpunt voor antisemitisme.
- Stichting School & Veiligheid: biedt advies en ondersteuning bij discriminatie op school.
- Jeugdzorg of huisarts: voor professionele hulp bij verwerking of ernstige klachten.
Tot slot
- Werk samen met je kind en de school aan een blijvende oplossing.
- Leer je kind weerbaar te zijn en stimuleer het om ervaringen te delen met vertrouwde mensen.
Wat doe ik als mijn kind anderen discrimineert?
Het kan voorkomen dat een kind zelf discriminerende opmerkingen maakt of anderen buitensluit. Het is belangrijk om hierop te reageren, zonder direct te straffen of boos te worden. Kinderen begrijpen vaak nog niet volledig wat ze zeggen en hebben begeleiding nodig om het gedrag te begrijpen en te veranderen. Door rustig het gesprek aan te gaan en te vragen waarom je kind dit deed, kan het inzicht krijgen in waarom discriminatie niet is toegestaan en hoe dit anderen kan raken.
Ook hier geldt dat het belangrijk is om het gesprek rustig en zonder oordeel in te gaan, zodat je kind zich veilig voelt om te vertellen wat er is gebeurd. Vraag waarom je kind bepaalde woorden gebruikte of bepaald gedrag vertoonde, en leg uit welke impact dit kan hebben op anderen. Bespreek het gedrag in meerdere gesprekken, aangepast aan de leeftijd van je kind. Racisme of discriminatie bespreek je dus niet in één keer, maar stapsgewijs.
Voor praktische tips en concrete voorbeelden kun je de volgende websites raadplegen:
- Groeigids: Discrimineren mag niet, maar het gebeurt toch. Heb jij ermee te maken? Moet je je kind voorbereiden op discriminatie? Discrimineert jouw kind zelf? Of wordt je kind gediscrimineerd? Hoe kun je hierop reageren?
- Ouders van Nu: Praat met je kind over racisme en begin voor de spiegel, deze pedagoog geeft tips per leeftijd.
