Hoe vind ik een nieuwe middelbare school in Amsterdam? Tips en informatie voor schoolwisselaars

Verplicht of vrijwillig naar een nieuwe middelbare school?

Een leerling die van middelbare school wisselt heet een schoolwisselaar of zij-instromer. Sommige zij-instromers wisselen verplicht van school. Zij worden bijvoorbeeld verwijderd vanwege onvoldoende leerresultaten of slecht gedrag. Maar er zijn ook leerlingen die vrijwillig van school willen wisselen. Bijvoorbeeld omdat het onderwijssysteem, zoals montessori of vrije school, niet goed aansluit.

Als een leerling wordt verwijderd is de school verplicht om een nieuwe school voor de leerling te vinden (Art. 8.15 lid 2 Wet voortgezet onderwijs 2020). Weigert de leerling dit aanbod, dan moet hij zelf op zoek naar een nieuwe school. Leerlingen die vrijwillig van school wisselen gaan vrijwel altijd zelf op zoek naar een nieuwe school. Een leerling wordt pas uitgeschreven bij de oude school als hij een nieuwe school heeft gevonden. Hij is namelijk leerplichtig (Hoofdstuk 8.3.1 Amsterdams Handboek Leerplicht).

Populaire scholen zitten vaak vol, weinig kans voor zij-instromers

In schooljaar 2022-2023 telt Amsterdam 84 scholen voor voortgezet onderwijs. Daarmee is er ruimvoldoende plek voor alle leerlingen die in Amsterdam naar de middelbare school gaan. De bezetting over de scholen is echter niet gelijk verdeeld en dit heeft te maken met populariteit. Sommige scholen zijn erg populair en zitten in ieder leerjaar vol, waardoor zij geen zij-instromers kunnen aannemen. Terwijl andere scholen daarentegen veel plek hebben en juist om hen zitten te springen.

Scholen maken zelf beleid voor toelating

Scholen voor voortgezet onderwijs mogen zelf beleid maken voor de toelating van leerlingen (Art. 8.6 lid 1 Wet voortgezet onderwijs 2020). Wel is wettelijk geregeld dat de school de beslissing over de toelating tot het eerste leerjaar baseert op het schooladvies. In Amsterdam geldt voor deze overstap van het basisonderwijs naar het voortgezet onderwijs de centrale loting en matching. Het beleid voor toelating van zij-instromers tot hogere leerjaren verschilt per schoolbestuur.

Scholen bepalen niet alleen het eigen toelatingsbeleid, ze bepalen ook hoeveel leerlingen zij maximaal per klas en leerjaar toelaten. Hier zijn geen wettelijk eisen voor. Vaak staat in de schoolgids vermeld hoeveel leerlingen er maximaal in een klas zitten. Maar omdat de meeste scholen niet openbaar maken hoeveel leerlingen er aan het begin het het schooljaar in iedere klas zitten, is het voor ouders niet te controleren of een school daadwerkelijk vol zit. Dit gebrek aan transparantie maakt het voor ouders en leerlingen extra moeilijk om een nieuwe school te vinden.

Geen openbaar overzicht van plekken op scholen voor voortgezet onderwijs

Er is geen openbare lijst van Amsterdamse scholen voor voortgezet onderwijs die plek hebben. Dit is vervelend voor ouders en leerlingen omdat ze daardoor geen overzicht hebben van scholen die ze kunnen benaderen. Wel kondigen populaire scholen vaak op hun eigen website aan dat ze geen zij-instromers meer aannemen omdat ze vol zitten. In een zeldzaam geval schrijft een school op de eigen website of er nog plek is voor zij-instromers per leerjaar en onderwijssoort. Een voorbeeld daarvan is het Sweelinck College. Maar in de praktijk blijkt dat ook deze informatie niet altijd up-to-date is.

Online matchingstool

Het Samenwerkingsverband en scholen voor voortgezet onderwijs hebben in 2022 een ‘Procedure schoolwisseling in het voortgezet onderwijs 2022‘ opgesteld. Hierin staan afspraken en een tijdspad voor schoolwisselaars in het voortgezet onderwijs.

Zo is er bijvoorbeeld een afspraak dat scholen voor voortgezet onderwijs via de online matchingstool LISA bijhouden of ze nog plek hebben en zo ja hoeveel. Scholen die in het voorjaar al weten hoeveel plaatsen ze beschikbaar hebben voor het nieuwe schooljaar, zetten die er dan al in. In juni kunnen de grote schoolbesturen dan een plaatsingstafel organiseren voor hun scholen om schoolwisselaars onderling te plaatsen. De overige schoolbesturen kunnen eventueel een gezamenlijke plaatsingstafel organiseren.

Helaas blijkt in de praktijk dat nog niet alle scholen even consequent zijn in het updaten van de beschikbare plaatsen in de matchingstool. Zo kan het zijn dat er in het systeem staat dat een school nog drie plekken heeft, maar dat die inmiddels al vergeven zijn. Bovendien zijn niet alle scholen op de hoogte van dit systeem. Zo liet het Lumion per mail aan OCO weten dat zij niet met dit systeem werken, maar dat zij de informatie doorgeven aan het Samenwerkingsverband VO.

Hoe vind ik een nieuwe middelbare school in Amsterdam?

Moet je van school wisselen, maar wil je het aanbod voor de nieuwe school niet aannemen? Of wissel je vrijwillig van school? Dan kan onderstaand stappenplan helpen in je zoektocht naar een nieuwe school.

Stap 1

Kijk op de scholenzoeker van OCO welke scholen jou geschikt lijken. Let daarbij onder andere op locatie, onderwijssysteem en kijk in de schoolgids naar onder andere het beleid voor zittenblijven en stapelen.

Stap 2

Maak van de geschikte scholen een top vijf. Bezoek de websites van deze scholen en kijk of ze beleid hebben voor zij-instromers. Schrijven ze op de site of er nog plek is of niet?

Stap 3

Bel de scholen uit de top vijf op die eventueel nog plek hebben. Geeft de school geen duidelijk antwoord of er nog plek is? Vraag dan aan je huidige school of zij in de matchingstool LISA kunnen zien of de betreffende school nog plek heeft. Let op: dit systeem is niet waterdicht. Niet alle scholen houden namelijk consequent verschuivingen in capaciteit bij.

Stap 4

Heeft de school plek? Volg dan de procedure van de school voor aanmelding van zij-instromers. Houd er rekening mee dat je vaak veel documenten moet opsturen, waaronder een schoolwisselaarsformulier, en dat er meestal ook nog een oriënterend gesprek plaatsvindt.

Heb je bovenstaande stappen opgevolgd en heb je nog geen nieuwe school gevonden? Neem dan contact op met de helpdesk van OCO. Dan kunnen wij verder met je meedenken.