Tips van de Amsterdamse Kinderombudsman voor onderwijs tijdens en na Corona

ChildPress reporters vragen de Kinderombudsman van Amsterdam Anne Martien van der Does naar verschillende problemen in het onderwijs en over het welzijn van kinderen. Hoe kunnen we het onderwijs verbeteren in de naloop van de epidemie en wie gaat daarover? Eerst wat achtergronden.



Gesloten schooldeuren

Wereldwijd zijn en waren scholen gesloten vanwege de Corona epidemie. Op 10 en 11 april 2020 was het hoogtepunt: in 195 landen bleven de scholen dicht. Daardoor kon ruim 90% van de leerlingen wereldwijd niet naar school (UNESCO Institute for Statistics data, geraadpleegd 20 mei 2020). In elk land is hier anders mee omgegaan. Nederland is vol voor het videobellen gegaan, in Kroatië wordt er ook les gegeven via de nationale televisie. 

De uitwerking van deze oplossingen hangt met veel factoren samen. De thuissituatie maakt daarbij een behoorlijk verschil. Arme of grote gezinnen kunnen moeilijkheden ervaren met het maken van rustige werkplekken thuis, het faciliteren van goed internet of met het aanschaffen van een laptop. Laat staan wat er gebeurt met een kind wanneer er bijvoorbeeld sprake is van ziekte of een onveilige situatie thuis. Het virus heeft deze problemen duidelijk naar voren laten komen, maar ze zijn er altijd al geweest.

Niet naar school vóór corona

Er zijn 3,4 miljoen kinderen in Nederland. In Amsterdam wonen er 147.432 kinderen jonger dan 18 jaar. Maar 1 op de 333 leerplichtige kinderen in Amsterdam (0,3%) stond in het schooljaar 2018-2019 niet op een school ingeschreven (CBS Jeugdmonitor). Dit is niet alleen in Amsterdam een probleem. Wereldwijd gaan er 262 miljoen kinderen niet naar school (UNESCO SDG data 2018). In het Schooljaar 2018-2019 is in Amsterdam 4% van de leerplichtige kinderen langer dan vier weken afwezig van school zonder geldige reden. Dat is 1 op de 25 leerlingen (CBS Jeugdmonitor)!

Laptopsteun

Gilmario vraagt aan Anne Martien naar de beschikbaarheid van laptops voor gezinnen die dit niet voor elk kind kunnen betalen. Voor de corona epidemie kwamen armere gezinnen en gezinnen met een stadspas in aanmerking voor een vergoeding voor één laptop per gezin. Wanneer meer kinderen moeten werken aan schoolwerk en wanneer het belastbaar inkomen in het nieuwe jaar erg is gedaald, kan dit problemen opleveren. Tijdens corona heeft de gemeente via de scholen elk kind die dit nodig had van een laptop voorzien.

Tips van Anne Martien

• De gemeente kan voor de lange termijn kijken naar het aanpassen van de inkomensgrens en het aantal laptop door meer te kijken naar wat elk kind nodig heeft.
• Scholen hebben inzicht in welke kinderen echt financiële steun nodig hebben voor een laptop of andere devices. Zij kunnen de link tussen de gemeente en de leerling blijven vormen.

Voldoende werkplekken

Nouhaila vraagt aan Anne Martien naar het maken van plekken waar kinderen en jongeren rustig kunnen leren en hun huiswerk kunnen maken. Door gebrek aan ruimte, een moeilijke of drukke situatie thuis kan het namelijk moeilijk zijn om thuis aan schoolwerk te zitten. Op scholen, buiten de les om, in buurthuizen en in bijvoorbeeld bejaardentehuizen zouden plekken kunnen komen waar leerlingen rustig kunnen werken.

Tips van Anne Martien

De gemeente kan:

• De verschillende plekken coördineren.
• Plekken die zijn ontstaan tijdens het coronavirus helpen om door te gaan nu de scholen weer open gaan, bijvoorbeeld door voor goed internet te zorgen.
• Plannen maken voor nieuwe plekken.

Huiswerkhulp

David vraagt aan Anne Martien naar het koppelen van volwassenen aan kinderen om hen met huiswerk te helpen. Niet elke volwassene heeft namelijk de tijd, taalvaardigheid of kennis om de kinderen voldoende te kunnen helpen. Ook heeft niet iedereen het geld om te betalen voor bijles. Er zijn een hoop mooie initiatieven ontstaan tijdens de corona epidemie.

Tips van Anne Martien

• De gemeente kijkt naar het mogelijk voortzetten van de initiatieven die tijdens corona zijn ontstaan.
• Er moet worden bepaald wie dit kan organiseren. Dat is best moeilijk. Het zouden bijvoorbeeld de scholen zelf, studiezalen of hogescholen kunnen zijn.

Veilig thuis

Fateh vraagt aan Anne Martien naar onveilige situaties thuis bij kinderen. School kan een veilige plek zijn voor kinderen waar het thuis het niet is. Ook is het een van de plekken waar soms signalen worden opgevangen of waar kinderen zelf benoemen dat het thuis niet goed gaat. Door het sluiten van de scholen is dit weggevallen. Aan de andere kant heeft het thuis aan schoolwerken ook een kijkje achter de voordeur gegeven. Zo zijn er toch bepaalde signalen overgekomen.

Tips van Anne Martien

• School blijvend laten functioneren als veilige plek voor kinderen.
• Huiselijk geweld is een erg breed begrip. Hulp aan kinderen is vaak ook hulp aan ouders.
• Niet alleen school, maar ook in de wijk en specifiek de buren kunnen signalen opvangen. Zij kunnen veilig thuis bellen voor advies of onderzoek.

Buddysysteem

Thalia vraagt aan Anne Martien naar hoe verschillende kinderen en jongeren elkaar kunnen ontmoeten. Door het uitblijven van activiteiten en het vele thuisblijven ligt eenzaamheid namelijk op de loer.

Tips van Anne Martien

• Er kan een buddysysteem komen. Tijdens corona zou dit via scholen kunnen lopen.
• Na corona zou er kunnen worden gekeken naar de rol van Ouder- en Kindteams. Anne Martien gaat hierover in gesprek met de baas van de Ouder- en Kindteams Amsterdam.

Mentale gezondheid

Loubelia vraagt aan Anne Martien naar de mentale gezondheidsproblemen onder kinderen en jongeren. Door de druk op de gezondheidszorg is de stap op naar de huisarts te gaan wellicht groter geworden, terwijl het mentaal voor sommige kinderen en jongeren een extra uitdagende tijd is. Ook met de corona maatregelen gaat de hulp door.

Tips van Anne Martien

• Kinderen kunnen altijd ergens terecht wanneer ze niet goed in hun vel zitten: Neem contact op met de huisarts, een ouder- en kindteam of je school.

Wil je meer zien van de reporters van ChildPress? Ga dan naar de website ChildPress.org