Wanneer is pesten strafbaar?
Pesten op school
Een veilig schoolklimaat is een basisrecht voor leerlingen. Toch komt pesten nog steeds voor. Pesten gebeurt niet alleen in de klas of op het schoolplein, maar ook op het voetbalveld en in de vriendengroep buiten de school.
Om te beginnen is het niet gemakkelijk om pestgedrag te voorkomen en te bestrijden, omdat niet altijd duidelijk is wat pesten nou precies is. Dit verschilt namelijk per kind. Pestgedrag begint vaak als een grap en is vrij onschuldig. Maar pesten kan na verloop van tijd ook overgaan in geweld, agressie, intimidatie of bedreiging.
Pesten niet strafbaar
Pesten is in principe niet strafbaar, want in de wet staat de term ‘pesten’ nergens vermeld. Toch kunnen bepaalde vormen van pesten wel strafbaar worden als een bepaalde grens wordt overschreden.
Veel scholen leggen vast welke regels en normen gelden op de school. Bijvoorbeeld in het pestprotocol, leerlingenstatuut of document met regels voor sociale media. Hierdoor wordt duidelijk als een grens binnen de school wordt overschreden.
Grens tussen pesten en strafbare gedragingen
Leerlingen vergeten bij pesten vaak hun grenzen. Pestgedrag wordt steeds heviger en kan zelfs leiden tot pesten in groepsverband. Dit soort gedragingen zijn soms strafbaar. Soms wordt een leerling structureel gepest door dezelfde groep. Het slachtoffer durft niet te praten over de vervelende situatie, omdat hij of zij zicht schaamt. Het constant stalken, beledigen of discrimineren van iemand is strafbaar.
Cyberpesten
Door het gebruik van internet en apps zoals TikTok en Snapchat zijn er veel jongeren die (onbewust) online persoonlijke informatie prijsgeven, ruzie maken of zichzelf letterlijk voor de webcam blootgeven.
Regelmatig worden leerlingen geconfronteerd met uitgelekte foto’s, filmpjes die de school doorgaan, dreigtweets of bewerkte foto’s. Vaak buiten het gezichtsveld van ouders en docenten, maar met een enorme impact op het slachtoffer.
Het opzettelijk verspreiden van foto’s via internet om iemand daarmee te beledigen kan gezien worden als laster. Het feit dat dit pestgedrag ‘slechts’ op internet plaatsvindt maak het niet minder strafbaar. Het hacken van iemands account of jezelf op internet uitgeven als iemand anders is ook strafbaar.
Pesten en de wet
Hieronder een overzicht van een aantal gedragingen die wel strafbaar zijn en ook op school kunnen plaatsvinden:
Belaging
Belaging (of stalking) is het opzettelijk inbreuk maken op iemand anders zijn persoonlijke levenssfeer (art. 285b Sr). Bijvoorbeeld het constant opbellen van een leerling, appjes sturen of het opwachten bij school.
Belediging
Belediging is opzettelijk iemands goede naam aantasten in woord, geschrift of afbeelding (art. 266 en 271 Sr). Bijvoorbeeld in een volle aula met veel leerlingen een docent uitschelden voor iets wat hem of haar persoonlijk erg raakt en waarvan iedereen op de hoogte is.
Bedreiging
Bedreiging is het plegen van geweld tegen een persoon of diens goederen (art. 285 Sr). Bijvoorbeeld met groepje een leerling opwachten en dreigen dat je hem of haar iets gaat aandoen.
Discriminatie
Discriminatie is het aanzetten tot haat of onderscheid maken tussen mensen op grond van hun ras, levensovertuiging, geslacht, geaardheid of handicap (art. 137d Sr). Bijvoorbeeld een medeleerling constant beledigen of uitsluiten vanwege een hoofddoek of achtergrond.
Hacken
Hacken is het zonder toestemming binnendringen in (een deel van) de computer of netwerk van iemand anders (art. 138ab Sr). Bijvoorbeeld inbreken in het Instagram- of TikTok-account van een medeleerling.
Identiteitsmisbruik
Identiteitsmisbruik is het vervalsen van gegevens, het opzettelijk verkrijgen van gegevens van betaalmiddelen of een valse naam aannemen om daar voordeel uit te halen (art. 225, 232 en 326 Sr). Bijvoorbeeld als een leerling zoveel weet over een medeleerling dat de schuld in hem of haar schoenen wordt geschoven.
Laster en smaad
Laster (of smaad) is iemand beledigen met als doel om daar veel ruchtbaarheid aan te geven (art. 261, 262 en 268 Sr). Bij laster gaat het om bewust iemand zwartmaken met zaken die niet daadwerkelijk zijn gebeurd. Bijvoorbeeld als een leerling een seksfilmpje doorstuurt met de naam van een medeleerling, terwijl dit daadwerkelijk niet zo is.
Oplichting
Oplichting is het bedreigen van iemand andere om daar financieel beter van te worden (art. 326 Sr). Bijvoorbeeld iemand een smartphone verkopen en vervolgens daarvoor niet betaald worden. Dat is geen pestgedrag, maar hartstikke strafbaar.