Oneens met de Week van de Lentekriebels en Paarse Vrijdag? Ga in gesprek met school!

Weerstand onder ouders tegen Lentekriebels en Paarse Vrijdag

Basisscholen moeten in hun onderwijs aandacht besteden aan seksualiteit en diversiteit. Ze mogen echter zelf bepalen hoe ze dit vormgeven. Zo zal de ene school een korte les over voortplanting geven uit een methodeboek, terwijl een andere school uitgebreid stilstaat bij seksuele weerbaarheid en anticonceptie tijdens de Week van de Lentekriebels en de LHBTQ+ gemeenschap op Paarse Vrijdag.

Vooral op scholen die actief meedoen aan de Week van de Lentekriebels en Paarse Vrijdag zijn er ouders die zich overvallen voelen. Vooral wanneer thema’s niet of pas zeer kort van tevoren aangekondigd zijn in de nieuwsbrief of door de leerkracht in de klas. Ouders ervaren geen of onvoldoende mogelijkheid om mee te praten over deze lesinhoud. En het is vaak onduidelijk welke lesstof aan welke leeftijdscategorie wordt aangeboden.

Uit angst of onvrede houden sommige ouders hun kind op die dagen thuis. Scholen registreren dit vaak als ongeoorloofd verzuim. Dit alles komt de verhouding tussen ouder en school meestal niet ten goede.

Waarover moeten scholen lesgeven?

De overheid heeft voor ieder verplicht vak op de basisschool kerndoelen vastgesteld (Besluit vernieuwde kerndoelen WPO). De kerndoelen beschrijven globaal wat een school tot en met groep 8 in elk geval moet aanbieden aan de leerling.  ‘Oriëntatie op jezelf en de wereld’ is één van die verplichte vakken. En hier valt kerndoel 38 onder:

‘De leerlingen leren hoofdzaken over geestelijke stromingen die in de Nederlandse multiculturele samenleving een belangrijke rol spelen, en ze leren respectvol om te gaan met seksualiteit en met diversiteit binnen de samenleving, waaronder seksuele diversiteit.’

SLO (Stichting Leerplanontwikkeling) werkt de kerndoelen uit in leerlijnen. In 2012 heeft SLO dit voor kerndoel 38 gedaan, samen met Rutgers (expertisecentrum seksualiteit) en leraren. In deze uitwerking staat dat scholen vanaf groep 1/2 les moeten geven over onder andere:

• Betekenis en verschillende uitingsvormen van seksualiteit
• Passend taalgebruik bij praten over seksuele onderwerpen
• Gevoelens (intimiteit, plezier, opwinding) die positief zijn en vrij van dwang of pijn

En vanaf groep 3/4:

• Liefde en verliefdheid
• Tederheid
• Seksuele gevoelens

En vanaf groep 5/6:

• Seks in de media (ook internet)
• Genot, plezier en lust bij aanraken eigen lichaam
• Geslachtsgemeenschap

En vanaf groep 7/8 over:

• Seksuele handelingen en contact
• Seksuele geaardheid
• Plezier, masturbatie en orgasme

Scholen mogen voor een andere uitwerking van dit kerndoel kiezen. En bijzondere scholen hebben zelfs de ruimte om een kerndoel niet te behandelen en vervangende kerndoelen op te stellen (art. 9 lid 10 WPO). Dit betekent echter niet dat zij geen aandacht hoeven te besteden aan seksuele gerichtheid. Hiertoe zijn zij namelijk verplicht volgens de burgerschapsbepaling.

Scholen beschrijven het onderwijskundig beleid in het schoolplan. Zo beschrijven zij hoe ze het onderwijs vormgeven en hoe ze de wettelijke voorschriften over de uitgangspunten, doelstellingen en inhoud van het onderwijs uitwerken (art. 12 lid 2 WPO).

Wat kunnen ouders doen? Stappenplan

Besteedt de school van je kind aandacht aan de Week van de Lentekriebels en/of Paarse Vrijdag? En heb je hier vragen of twijfels over? Of ben je het niet eens met de lesinhoud? Ga dan in gesprek met de school. Hieronder staat een stappenplan hoe je dit het beste kunt aanpakken. Daaronder staan ook een aantal tips en acties die je juist wel en niet kunt ondernemen om escalatie met de school te voorkomen.

Stappenplan

Stap 1: Vraag ruim vóór de Week van de Lentekriebels in maart en/of Paarse Vrijdag in december een gesprek aan met de leerkracht, waarin je je twijfels, vragen en onzekerheden over het thema bespreekt. Geef daarbij ook aan wat je wél zou willen. Op welke manier vind jij dat de school aandacht moet besteden aan seksuele gerichtheid?

Stap 2: Heb je het gevoel dat het gesprek met de leerkracht onvoldoende heeft opgeleverd? En zijn er meerdere ouders die vragen en twijfels hebben over de Week van de Lentekriebels en/of Paarse Vrijdag? Verenig je als ouders dan en vraag samen een gesprek aan met de directeur. Ook hier geldt: denk van tevoren samen na hoe jullie vinden dat de school aandacht moet besteden aan dit verplichte kerndoel.

Stap 3: Neem contact op met de medezeggenschapsraad (MR). Hierin zitten zowel leerkrachten als ouders. De MR heeft recht op overleg en informatierecht. Daarnaast heeft de medezeggenschapsraad speciale rechten om invloed uit te oefenen op het schoolbeleid.

Stap 4: Leiden bovenstaande stappen niet tot een oplossing? Dan kun je een klacht indienen. Een klacht leidt niet automatisch tot een gewenste oplossing, maar kan soms wel opluchten. Je kan je stem laten horen en de school of instelling kan ervan leren. De klachtenprocedure van de school staat in de schoolgids.

Stap 5: Heb je het gevoel dat je niet door de school bent gehoord en is je vertrouwen hierdoor zo ernstig geschaad, dan kun je overwegen je kind van school te wisselen. Houd er wel rekening mee dat een schoolwisseling belastend kan zijn voor je kind. Bovendien is er een kans dat andere scholen ook actieve aandacht besteden aan de Week van de Lentekriebels en/of Paarse Vrijdag.

Tips

• Vraag aan de leerkracht hoe het lesprogramma er tijdens de Week van de Lentekriebels en/of op Paarse Vrijdag uitziet. Wat gaat jouw kind concreet leren? Wat wordt er wel en niet besproken?
• Weet dat de school wettelijk verplicht is om aandacht te besteden aan seksualiteit en seksuele diversiteit. Deze thema’s niet aanbieden is voor de school geen optie. Richt je daarom op de vraag hoe de school deze thema’s volgens jou het beste kan aanbieden.
• Adviseer de school/MR om een informatieavond voor ouders te organiseren over het thema. In de praktijk blijkt dit nuttig omdat ouders zo goed geïnformeerd zijn en op laagdrempelige wijze invloed kunnen uitoefenen op de lesinhoud.
• Start geen WhatsApp-groep met andere ontevreden ouders om het onderwerp te bespreken. Ervaring leert dat er gemakkelijk onjuiste informatie gedeeld kan worden, waardoor het vertrouwen tussen ouders en school onnodig geschaad wordt. Denk bij onjuiste informatie bijvoorbeeld welke lesinhoud in welke groep aan bod komt. Spreek daarom liever met andere ouders af op een rustige locatie om een plan van aanpak te maken.
• Probeer het delen van berichten over school op sociale media te vermijden. Ook dit kan leiden tot onrust en staat wederzijds vertrouwen en een mogelijke oplossing in de weg.

Wat is de Week van de Lentekriebels?

De Week van de Lentekriebels is een nationale projectweek voor het basisonderwijs en speciaal onderwijs over weerbaarheid, relaties en seksualiteit. Basisscholen die hieraan meedoen geven gedurende een schoolweek iedere dag een les over deze thema’s. Ze gebruiken daarvoor één van de vier erkende lespakketten:

• Kriebels in je buik
• Veiligwijs: voor groep 1 tot en met 8
• Wonderlijk gemaakt: vanuit christelijke visie
• Kriebels in de buik SO: voor het speciaal onderwijs

In maart 2023 was het thema ‘Wat vind ik fijn?’ Onderwerpen die hierbij aan bod kwamen waren: leren over je lijf, praten over wat je fijn vindt, autonomie en een positief zelfbeeld. De Week van de Lentekriebels is ontwikkeld door Rutgers (expertisecentrum seksualiteit) en SOAIDS Nederland. Op hun website seksuelevorming.nl schrijven zij dat onderzoek aantoont dat kinderen die zijn voorgelicht gemiddeld later beginnen aan seks en beter zijn voorbereid.

Wat is Paarse Vrijdag?

Paarse Vrijdag wordt jaarlijks in december gevierd met als doel: laten zien dat iedereen zichzelf mag zijn en dat niemand gepest of uitgesloten mag worden om wie die is. De dag is een initiatief van COC (belangenorganisatie van homoseksuelen, lesbiennes, biseksuelen, transgenders en mensen met een intersekse-conditie, kortweg lhbti+).

Ook in Amsterdam doen veel scholen hieraan mee. Sommige leerkrachten en leerlingen komen in paarse kleding naar school en het schoolgebouw wordt versierd met regenboogvlaggen en posters. Daarnaast bereiden scholen vaak speciale lessen over het thema (seksuele) diversiteit voor. Deelname aan Paarse Vrijdag is voor scholen niet verplicht. Toch doen steeds meer scholen hieraan mee omdat ze het belangrijk vinden dat er meer aandacht komt voor (seksuele) diversiteit en omdat zij op die manier ook voldoen aan de burgerschapsbepaling.