Uitslag Centrale Eindtoets voor leerlingen, toetsadviezen bijgesteld
Standaardscore
Basisschoolleerlingen die de Centrale Eindtoets hebben gemaakt (ruim 83.000 leerlingen op 2877 scholen) krijgen vanaf 25 mei 2021 de uitslag. Iedere leerling ontvang een standaardscore tussen 501 tot en met maximaal 550. Dit jaar behaalden alle deelnemers gemiddeld een standaardscore van 535,0. Daarmee ligt de gemiddelde score dit jaar ruim een punt lager dan de score van 2019. In 2020 is de Centrale Eindtoets niet afgenomen in verband met corona.
Landelijke leerachterstand
Uit onderzoek van de Expertgroep Toetsen PO blijkt dat leerlingen wel een kleine leervertraging hebben vanwege de coronamaatregelen. Sommige kinderen hadden een hogere score kunnen halen, omdat ze sommige lesstof niet goed konden leren. Bijvoorbeeld doordat kinderen thuis of achter een laptop niet goed konden werken of tijdelijk geen laptop hadden.
De Expertgroep Toetsen PO is onafhankelijk. Deze commissie bestaat uit experts op het gebied van psychometrie en onderwijskunde. De commissie raadpleegt ook externe deskundigen. Op basis van alle eindtoetsresultaten en eigen onderzoek is er volgens hen sprake van een kleine, maar aantoonbare leervertraging vanwege de coronamaatregelen.
Toetsadvies bijgesteld
De berekening van de standaardscore is niet veranderd. Met hetzelfde aantal punten had een leerling in 2019 en 2021 dus dezelfde standaardscore. De marges van de toetsadviezen zijn wél bijgesteld vanwege de landelijke leervertraging. Voorbeeld: in 2019 leverde een eindscore van 539 geen toetsadvies ‘havo en vwo op’, maar maximaal ‘vmbo-t/havo.’ Dit schooljaar wel.
Tabel 1, standaardscores en bijbehorende toetsadvies
De scores en toetsadviezen zijn afkomstig van de website van het College voor Toetsen en Examens.| Standaardscore | Toetsadvies brugklas |
|---|---|
| 501-504 | praktijkonderwijs en vmbo-b |
| 505-523 | vmbo-b en vmbo-k |
| 524-531 | vmbo-k en vmbo-g/vmbo-t |
| 532-538 | vmbo-g/vmbo-t en havo |
| 539-543 | havo en vwo |
| 544-550 | vwo |
Heroverweging schooladvies
Alle leerlingen hebben eerder dit schooljaar van school een schooladvies gekregen. Als leerlingen een hogere score ontvangen voor de eindtoets, dan kunnen ouders daarover met de school in gesprek en wordt het schooladvies mogelijk bijgesteld. De school mag het schooladvies nooit naar beneden bijstellen (art. 42 lid 2 WPO). Lees meer tips over het schooladvies en de heroverweging in het artikel Hoe komt het schooladvies tot stand in groep 8?
Gelijke kansen
In verband met de sluiting van de scholen is in 2020 de Centrale Eindtoets niet doorgegaan. De kans op bijstelling van het schooladvies verviel daarmee. Dit had gevolgen. Het percentage leerlingen met een schooladvies vmbo-gt/havo tot vwo is gedaald, terwijl het percentage leerlingen met een schooladvies vmbo-b tot vmbo-g/vmbo-t juist toenam. Toch zijn er zorgen over kinderen met extra risico’s op onderwijsachterstanden. Demissionair onderwijsminister Slob zei december 2020 het volgende daarover:
Als we kijken naar de verdeling dan zien we dat vooral leerlingen met laag opgeleide ouders en gezinnen met een laag inkomen vorig jaar zijn benadeeld door het wegvallen van de eindtoets en de heroverweging (Kamerbrief Eindtoetsing en schooladviezen d.d. 10 december 2020).
Je zou zeggen dat de coronamaatregelen juist de meeste impact hebben gehad op de kinderen in die gezinnen: (tijdelijk) geen extra laptop in huis, ouders die niet altijd kunnen helpen met de lesstof en geen mogelijkheid om thuis te werken.
Het is dan ook opvallend dat de versoepeling van de toetsadviezen voor alle groepen hetzelfde is. Terwijl we dus al een tijdje weten dat de groepen helemaal niet evenredig verdeeld zijn over alle niveaus.
2 Reacties
Vraag over bijstelling bandbreedte toetsadviezen in relatie tot kansongelijkheid, verzonden woensdag 26 mei 2021 aan woordvoering minister Slob/OCW
Dit artikel hopen we de komende dagen te voorzien van een update mbt tot het volgende:
Vorig jaar kon de eindtoets niet doorgaan en zei minister Slob: “De daling van het gemiddelde niveau van schooladviezen is niet evenredig over de leerlingen verspreid en dat baart mij zorgen.“ Dit citaat is ook gebruikt in bovengenoemd artikel.
Intussen is voldoende onderzoek verschenen waaruit gebleken is dat de kansongelijk versterkt wordt door corona en ook een rol speelt bij de huidige lichting die de eindtoets 2021 heeft afgelegd.
De eindtoets is voor een groot deel gebaseerd op referentieniveau 2F. Bij de beoordeling van scholen houdt de inspectie rekening met verschillen tussen populaties, aan de hand van het schoolgewicht. Echter, bij de bijstelling van de bandbreedtes die nu gecommuniceerd is wordt geen rekening gehouden met verschillen tussen achtergrondkenmerken van leerlingen. Dat betekent de facto dat de huidige aanpassing in de bandbreedte voor de toetsadviezen de kansongelijkheid bestendigt, terwijl we weten dat corona die heeft vergroot.
(Overigens geldt 1F wel als minimumeis waar alle scholen in gelijke mate aan moeten voldoen. Daar vloeit nog de technische vraag uit voort of binnen de eindtoets onderscheid wordt gemaakt tussen een deel dat referentieniveau 1F in kaart brengt en een deel dat 2F in kaart brengt.)
Dan is de systeemvraag die OCO aan OCW voorlegt: waarom houdt het systeem wel rekening met verschillen tussen scholen en niet met verschillen tussen leerlingen?
Is dat een inhoudelijke keuze of is het een praktische keuze? Bijvoorbeeld omdat een aanpassing in de bandbreedte die afhankelijk zou zijn van het leerlinggewicht niet uitvoerbaar is, omdat scholen niet van individuele leerlingen weten of het een gewichtenleerling is? Is deze discussie überhaupt gevoerd of was het geen onderwerp van gesprek bij de maatregel?
Hierbij het antwoord op je vraag:
We hebben vorig jaar inderdaad gezien dat na de eerste scholensluiting en het wegvallen van de eindtoets de schooladviezen onevenredig zijn gedaald. Vooral leerlingen met een lage SES en meisjes hebben daarvan nadeel ondervonden. Daarom was het ook zo belangrijk dat de eindtoets dit schooljaar gewoon door kon gaan, zodat leerlingen, ondanks dat zij wellicht minder kennis op hebben kunnen doen, toch de beste kansen krijgen.
De mogelijkheden om de daling in prestaties van individuele leerlingen, dus op detailniveau, in kaart te brengen en deze op dat niveau te compenseren, zijn echter beperkt. Om beide door de vraagstelling genoemde redenen:
Net als bij elk instrument zal er een groep leerlingen zijn die de toets slechter maakt dan ze kunnen (vanwege zenuwen of omdat ze de toets niet belangrijk vinden) en een klein groepje dat de toets iets beter maakt (vanwege goed gokken bij vragen waar ze over twijfelden). Om die reden is inhoudelijk bij de aanpassing op basis van de leervertraging gekeken naar de gehele populatie, en niet naar de leervertraging op leerlingniveau.
Vaststelling van daling in het vaardigheidsniveau en compensatie daarvan, is praktisch ook goed mogelijk op een hoger level, op populatieniveau. Op basis van breed onderzoek naar de gehele populatie hebben de toetsaanbieders inderdaad kunnen vaststellen dat er sprake is van een kleine leervertraging. De bijstelling van de toetsadviezen om voor deze vertraging te compenseren, is dan ook gebaseerd op de totale populatie van leerlingen.
We kunnen met zekerheid stellen dat de eindtoets een betrouwbare weergave geeft van de vaardigheid van de leerlingen (dat blijkt uit de referentieniveaus) en dat wat zij in het vervolgonderwijs aankunnen (dat blijkt uit de toetsadviezen). Uiteindelijk blijft het echter de school die het best zicht heeft op de individuele leerling en die bepaalt of het schooladvies bijgesteld wordt, of niet.
Tot slot geven wij graag mee dat de normering van de eindtoetsen is gebaseerd op de prestaties van leerlingen en verschillen tussen scholen hierin niet worden meegenomen. De schoolweging is enkel relevant bij het inspectieoordeel, waarbij verschillen tussen scholen o.b.v. de schoolweging ook weer voortkomen uit verschillen tussen leerlingen (en hun achtergrondkenmerken).
Woordvoering minister Arie Slob