Wat zijn voortijdig schoolverlaters? (VSV)

Voortijdig schoolverlater

Een voortijdig schoolverlater is iemand tussen de 18 en 23 jaar die stopt met school, maar nog geen startkwalificatie heeft (art. 8.19 lid 1 onder a WVO 2020, art. 47a WEC en art. 8.3.8 WEB). Je hebt dan geen diploma waarmee je geschoold werk kan vinden.

Voorbeeld A: je stroomt na het vmbo gelijk door naar een mbo-opleiding niveau 4. Je wordt bijna 20 jaar en mag stoppen met de opleiding. Als je je uitschrijft bij de opleiding, dan ben je een voortijdig schoolverlater.

Voorbeeld B: je volgt een mbo-opleiding niveau 3. Je hebt eerder een diploma niveau-2 gehaald. Als je stopt met de opleiding, dan ben je geen voortijdig schoolverlater.

Voorbeeld C: je zakt voor het vwo-examen en je hebt geen ander diploma. Je bent 18 jaar. Als je stopt met het vwo, dan ben je een voortijdig schoolverlater.

Oorzaak schooluitval

Schooluitval bij jongeren ontstaat door verschillende redenen.

Overstap van v(s)o naar mbo is groot

Voor veel jongeren ontstaat schooluitval doordat de overstap van vo naar mbo niet goed aansluit. Bijvoorbeeld jongeren die vanuit een veilige omgeving met veel begeleiding in het vso of praktijkonderwijs overstappen naar het mbo. Ook raken sommige scholieren in het praktijkonderwijs hun motivatie kwijt, omdat zij langer op de praktijkschool blijven. Terwijl veel vrienden dan al gestart zijn met een mbo-opleiding.

Meer informatie over deze overstap staat in het dossier Overstap van vmbo naar mbo.

Negatief bindend studieadvies mbo

Elke mbo-student krijgt in het eerste jaar een bindend studieadvies. Dit advies kan positief zijn: je mag verder gaan met de opleiding. Of negatief: je moet stoppen met de opleiding. In dit laatste geval wordt de student uitgeschreven bij de opleiding. Een student kan ook worden verwijderd. Bijvoorbeeld door ernstig gedrag.

Andere redenen

Sommige jongeren stoppen vroegtijdig met school of studie door gedragsproblemen en/of problemen thuis. Deze jongeren moeten al op jonge leeftijd hun weg vinden op de arbeidsmarkt. Daarnaast zijn er jongeren voor wie het onderwijssysteem met beoordelingen, toetsen en cijfers niet passend is, waardoor zij vroegtijdig school verlaten.

Naar school tot achttien jaar

Leerlingen zonder startkwalificatie moeten naar school tot hun achttiende verjaardag (art. 4b Lpw). De gemeente helpt jongeren ouder dan achttien jaar wel met een plan om alsnog een opleiding af te ronden. De gemeente begeleidt vooral studenten die via het voortgezet speciaal onderwijs doorstromen naar het mbo en scholieren die de overstap maken van:

• praktijkonderwijs naar entreeopleiding (niveau-1) en
• vmbo-b naar mbo niveau-2.

De begeleiding van de gemeente bestaat uit hulp om weer naar school te gaan. Als dit niet lukt, dan helpt de gemeente om naast een betaalde baan een mbo-diploma te halen. Sommige jongeren worden geholpen om een betaalde baan te vinden (art. 8.19 lid 2 WVO 2020, art. 162a WEC lid 2, art. 8.3.1 lid 2 WEB).

Uitstroomprofiel arbeid of dagbesteding, betaald werk voldoende

Bij sommige jongeren gaan het leren niet vanzelf. Als niet kan worden verwacht dat een startkwalificatie wordt behaald, dan wordt een jongere vrijgesteld van het onderwijs, zodra betaald werk is gevonden. Hiervoor heb je dan een contract nodig. Dit geldt voor:

• leerlingen die een school voor praktijkonderwijs verlaten met uitstroomprofiel arbeidsmarkt (art. 14d WEC jo. art. 2.8 lid 1 en 2 WVO 2020)
• leerlingen die een school voor praktijkonderwijs verlaten met uitstroomprofiel dagbesteding (art. 14g WEC)
• studenten die een entreeopleiding hebben afgerond (art. 7.2.2 lid 1 onder a WEB).

Hulp voor voortijdig schoolverlaters in Amsterdam

In Amsterdam volgen ongeveer 7.000 studenten een entreeopleiding of mbo niveau-2. Een groot deel van deze groep heeft hulp nodig om de opleiding succesvol af te ronden en de overstap te maken naar een betaalde baan.

Plusscholen

Voor overbelaste jongeren kent Amsterdam twee plusscholen: ROC op Maat en De Amsterdamse Plus. Deze locaties zijn er voor studenten die het zonder extra begeleiding niet redden, maar met begeleiding juist wél. Het is een speciale mbo op een kleinschalige locatie met kleine klassen. De locaties zijn goed over de stad verspreid. In Noord, Oost, Zuidoost en Nieuw-West zit een locatie en in West zijn twee locaties. Op iedere locatie kunnen maximaal honderd studenten terecht. De hulp van de gemeente bestaat uit subsidie aan de ROC’s.

Begeleiding leerwerkcoaches richting stage en werk

Op de Amsterdamse ROC’s zijn leerwerkcoaches. Het doel van de inzet van deze coaches is om jongeren die een entree- of niveau 2-opleiding volgen meer begeleiding te bieden bij het vinden van een passende stageplek of bij uitstroom naar werk. De leerwerkcoaches hebben tijd om jongeren op school te begeleiden in hun zoektocht naar het vinden van de juiste opleiding of beroepsrichting. Bijvoorbeeld door tijdelijk mee te kijken bij een werkgever. Een leerwerkcoach helpt ook met het contact met bedrijven. De hulp van de gemeente bestaat uit subsidie aan de ROC’s.

Jobcoaching vanuit gemeente

De gemeente helpt jongeren die niet in staat zijn zelfstandig het wettelijke minimumloon te verdienen (art. 7 lid 1 onder a sub 2 Participatiewet). Per gemeente verschilt de aanpak hiervan. In Amsterdam zijn er jobcoaches actief die jongeren helpen bij het vinden van werk. Jongeren die niet in staat zijn het wettelijke minimumloon verdienen zijn vaak jongeren uit het praktijkonderwijs, voortgezet speciaal onderwijs en een entreeopleiding. De joboaches zijn er ook voor jongeren die wél een beroepsopleiding niveau-1 of niveau-2 hebben afgerond, maar toch geen betaald werk kunnen vinden. Bijvoorbeeld doordat werkgevers het tempo en de manier van leren van de jongeren lastig kunnen inschatten. De jobcoaches werken bij de gemeente.

Melden aan gemeente

Gemeenten en scholen werken samen om voortijdig schoolverlaten onder jongeren tussen de 18 en 23 jaar tegen te gaan. Zo zijn scholen verplicht om het bij de gemeente te melden als een student niet meer naar school gaat. Het gaat hierbij om de volgende situaties:

Uitgeschreven zonder startkwalificatie

Een jongere tussen de 18 en 23 jaar zonder startkwalificatie die wordt uitgeschreven bij de opleiding (art. 8.19 lid 1 onder b WVO 2020, art. 162a WEC lid 1 onder b, art. 8.3.1 lid 1 onder b WEB).

Wel ingeschreven, niet op school

Een student die is ingeschreven bij het mbo of vavo, maar vier weken de school niet bezoekt art. 8.19 lid 1 onder b WVO 2020, art. 162 lid 1 onder a WEC en art. 8.3.1 lid 1 onder a WEB). Sommige opleidingen hanteren een nog kortere termijn om te melden. Dit is toegestaan. De termijn kan je terugvinden in de schoolgids of de Onderwijs- en examenregeling.

Voor dit artikel is het document Uitvoeringsagenda Inzetten op jongeren in een kwetsbare onderwijspositie 2019-2023 van de Gemeente Amsterdam geraadpleegd.