De informatie op deze pagina is geordend per onderwijssector plus enkele specifieke thema’s, scroll naar beneden of gebruik onderstaande (anchor)links:
Het ministerie van OCW heeft praktische richtlijnen (versie 3 februari 2021) opgesteld waarmee de basisscholen en het speciaal (basis)onderwijs open kunnen vanaf 8 februari 2021, samengevat komen die neer op:
Ouders of verzorgers die kinderen brengen of halen van de groepen 1 tot en met 6 blijven buiten de school. Ook komen ze alleen (niet beide ouders). Bij de school houden ze afstand en dragen ze een mondkapje. Kinderen van groep 7 en 8 komen zoveel mogelijk zelf naar school. Waar mogelijk wordt het schoolplein ingedeeld in verschillende ophaal- en brengzones.
Als de ruimte het toelaat maakt de school looproutes met eenrichtingsverkeer. Als door beperkte ruimte in de school leerlingen van groep 7 en 8 geen afstand kunnen houden van andere leerlingen, dan is het advies dat zij een mondkapje dragen wanneer zij door de school bewegen. Op hun vaste plek kan het mondkapje af.
Om contacten te beperken werken scholen met gespreide begin- en eindtijden en pauzetijden. Buitenspelen gebeurt alleen met de eigen klas en klassen worden niet gemengd. Of de indeling in subgroepjes (zie onder) ook wordt aangehouden bij het buitenspelen is nog niet af te leiden uit de overheidsinformatie, dat lijkt wel logisch.
Onderwijspersoneel houdt anderhalve meter afstand tot elkaar en blijft zoveel mogelijk gescheiden, ook tijdens pauzes en andere momenten. Op school vinden alleen lessen en onderwijsondersteunende activiteiten plaats. Teamoverleg vindt online plaats. Tussen leerlingen onderling en tussen leerlingen en personeel is geen anderhalve meter afstand verplicht. Maar leerlingen kunnen wel worden ingedeeld in vaste groepjes, waarbij de vaste groepjes afstand van elkaar houden.
Scholen krijgen het dringende advies om schoolklassen in te delen (cohorteren) in vaste groepjes – ook wel ‘subgroepen’ of ‘bubbles’ genoemd. Dan hoeven minder leerlingen in quarantaine als er toch een besmetting plaatsvindt. Als er niet met kleine groepjes gewerkt wordt, dan moet de hele klas in quarantaine bij een besmetting. De lokale GGD bepaalt de quarantainemaatregelen wanneer zich een besmetting voordoet.
In de onderbouw is geen indeling in subgroepen nodig. In de groepen 4, 5 en 6 is het dringende advies om groepjes van vijf kinderen te maken die bij elkaar in de buurt mogen komen. Voor de groepen 7 en 8 geldt het dringende advies om te werken met kleinere groepjes of in vaste koppels (duo’s). Dergelijke vaste groepjes zitten dan 1,5 meter van elkaar in de klas.
Als een school onvoldoende ruimte heeft is indeling in subgroepen niet verplicht. Het is wel noodzakelijk dat de school goed registreert wie aanwezig is. Als de school met subgroepen werkt is het ook noodzakelijk dat de school de indeling goed registreert.
Onderwijspersoneel en leerlingen die in contact zijn geweest met iemand die besmet is met het coronavirus gaan vijf dagen in quarantaine. Daarna kunnen ze zich laten testen. Bij een negatieve testuitslag mogen ze weer naar school. Als ze zich niet willen laten testen (of als ouders daar geen toestemming voor geven) blijven ze nog vijf dagen langer in quarantaine, in totaal tien dagen. Scholen geven in die periode zoveel mogelijk onderwijs op afstand.
In de Gebundelde Q&A’s heropening scholen po/so/sbo (versie 5 februari 2021) van het ministerie van OCW is onder andere het antwoord op de vraag te vinden of leerplicht zal handhaven bij ‘corona angst’. Het antwoord is nee. Leerplicht zal – voorlopig – niet handhaven maar kan wel in gesprek kan gaan met de ouders of verzorgers.
Overigens zendt het ministerie van OCW een dubbele boodschap naar de scholen wat te doen met leerlingen van ouders die corona angst hebben. Aan de ene kant stelt OCW ‘kijk of een alternatief onderwijsaanbod mogelijk is’ (op afstand). Anderzijds stelt OCW dat dit geen verplichting is voor de scholen.
Op de website van Ouders & Onderwijs staan ook veel antwoorden op praktische vragen.
De ‘snottebellenrichtlijn’ is aangescherpt op basis van een (99e) advies van het OMT, hierover verstuurde het kabinet een kamerbrief op 5 februari 2021. Daarin staat dat verkouden kinderen tussen de 4 en 12 jaar oud niet meer naar school mogen. Af en toe hoesten valt hier niet onder. Chronische luchtwegklachten of astma en hooikoorts zijn ook uitgezonderd, mits geen benauwdheid of koorts optreedt.
Het kabinet verzoekt de ouders een verkouden kind te laten testen, maar dit is niet verplicht. Bij een negatieve testuitslag mag een verkouden kind direct weer na school. Een kind met klachten zoals neusverkoudheid en/of koorts dat niet getest is mag weer naar school als het 24 uur volledig klachtenvrij is. Indien een kind milde klachten heeft die niet overgaan mag het kind na zeven dagen weer naar school.
Kinderen jonger dan 4 jaar mogen wel naar de kinderopvang als zij verkouden zijn. Maar als zij daarnaast ook hoesten koorts of benauwdheid zijn moeten ze ook thuis blijven.
De uiterlijke datum om het schooladvies te geven is verschoven van 1 naar 15 maart (landelijk), in Amsterdam naar 1 maart. Scholen wordt opgeroepen om ‘kansrijk te adviseren’.
Vorig jaar is de eindtoets vanwege de scholensluiting in het voorjaar niet doorgegaan, het ministerie van OCW zet erop in om de eindtoets dit jaar wel door te laten gaan.
Volgens artikel 6.10 Tijdelijke regeling maatregelen covid-19 is in alle onderwijssectoren tijdens de lockdown vanaf 16 december 2020 alleen onderwijs op afstand toegestaan, uitgezonderd:
Het basisonderwijs en speciaal (basis)onderwijs gaan weer open op 8 februari 2021. Dan komt ook aan de noodopvang voor kinderen van ouders in cruciale beroepen een eind. Het voortgezet onderwijs, mbo en hoger onderwijs blijven nog dicht.
De mondkapjesplicht voor onderwijsinstellingen is vastgelegd in artikel 2a.2 van de Regeling aanvullende mondkapjesverplichtingen covid-19. Deze regeling is ingegaan op 1 december 2020 en duurt drie maanden. Zonodig kan de mondkapjesplicht worden verlengd of eerder ingetrokken, afhankelijk van de medische omstandigheden.
De mondkapjesplicht geldt niet in het basisonderwijs, sbo, so en vso. Wel geldt met ingang van 8 februari een dringend advies dat basisschoolleerlingen in groep 7 en 8 die onvoldoende afstand kunnen houden tot andere leerlingen bij bewegingen door de school een mondkapje dragen.
In de andere onderwijssectoren geldt dat het mondkapje af kan als in de les een zitplaats is ingenomen. Ook hoeft geen mondkapje gedragen worden tijdens gymles, zang, toneel, dans of tijdens eten en drinken op een vaste plek. Personen, zowel leerlingen als personeel, die een mondkapje niet verdragen vanwege een beperking moeten dat aannemelijk kunnen maken.
Een school die sancties, zoals bijvoorbeeld een schorsing, wil instellen voor het niet dragen van een mondkapje op school moet dat opnemen in het veiligheidsbeleid. De school moet dan eerst de wijziging van het veiligheidsbeleid voorleggen aan de medezeggenschapsraad die daar volgens artikel 10 sub e WMS instemmingsrecht op heeft.
In het basisonderwijs hoeven leerlingen geen afstand te houden. Leerlingen in het voortgezet onderwijs waren lange tijd uitgezonderd van de afstandsnorm (1,5 meter afstand tussen personen). De afstandsnorm gold al wel voor het mbo en het hoger onderwijs. Op 13 januari 2021 meldt minister De Jonge in zijn kamerbrief 25 295 nr 874 van 13 januari 2021 dat hij scholen in het voortgezet onderwijs vraagt om ‘zich tot het uiterste in te spannen om de afstandsnorm tussen leerlingen nu ook als randvoorwaarde te hanteren voor de veiligheid’. Hij schrijft daarbij dat nu – tijdens de lockdown – minder leerlingen op school aanwezig zijn scholen leerlingen over klaslokalen kunnen spreiden.
De afstandsnorm voor vo-leerlingen is nog niet verwerkt in de Tijdelijke regeling covid-19. De informatie is wel verwerkt op de pagina Corona en regels over afstand houden op de website van de Rijksoverheid.
In kamerbrief 31 289 nr 437 van 16 december 2020 kondigde minister Slob aanpassingen aan het centraal examen door te laten gaan met extra ruimte voor herkansingen.
Leerlingen kunnen in 2021 hun examens spreiden over twee tijdvakken. Het reguliere tweede tijdvak van vier dagen wordt hiervoor uitgebreid naar tien dagen. Om ervoor te zorgen dat leerlingen na het tweede tijdvak ook hun herkansingen kunnen afronden vindt een derde tijdvak plaats op de scholen na afloop van het tweede tijdvak. Ook krijgen alle leerlingen in het regulier onderwijs, vavo en diplomakandidaten van het staatsexamen een extra herkansing voor een centraal examen.
De inmiddels demissionar minister overweegt gezien de verslechterde omstandigheden verdere aanpassingen en heeft de Tweede Kamer gezegd voor 15 februari hierover te berichten.
Minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid heeft de Tweede Kamer 21 januari 2021 toegezegd dat voor studenten die ’s avonds examen doen een uitzondering wordt gemaakt op de avondklok.
De Vereniging Hogescholen bericht dat deze uitzondering geldt voor examens en tentamens in het mbo en hoger onderwijs en omschrijft de regel als volgt: Wanneer een student na een examen of tentamen na de avondklok moet reizen krijgt hij/zij daar een vrijstelling voor. De student moet dan wel een eigen verklaring bij zich hebben, een verklaring van de onderwijsinstelling kunnen laten zien en zich uiteraard aan de overige corona-maatregelen houden.
De nieuwe schoolsluiting werd afgekondigd in de tv-toespraak van premier Rutte op 14 december 2020. De scholen zouden sluiten vanaf 16 december 2020 tot maandag 18 januari 2021.
Daarna was het bericht in de persconferentie van premier Rutte en minister De Jonge op 12 januari 2021 dat de lockdown werd verlengd tot tenminste maandag 9 februari. Het kabinet hoopte nog dat het primair onderwijs al op maandag 28 januari open zou kunnen maar in een nieuwsbericht van 17 januari meldde het kabinet hiervan af te zien.
Het kabinet bevestigde in een nieuwsbericht van zondagmiddag 31 januari 2021 dat het basisonderwijs en het speciaal (basis)onderwijs weer open gaan vanaf maandag 8 februari 2021. De buitenschoolse opvang (bso) blijft nog gesloten.
Dit werd opnieuw bevestigd in de persconferentie van premier Rutte en minister De Jonge van dinsdagavond 2 februari 2021. Daarin werd gemeld dat de lockdown wordt verlengd tot 1 maart. Alleen het basisonderwijs en speciaal (basis)onderwijs gaan alweer open op 8 februari. 23 februari meldt het kabinet of vanaf 1 maart misschien ook het voortgezet onderwijs geopend kan worden.
Veiligheidsmaatregelen ten behoeve van de gezondheid zijn in de Tijdelijke regeling maatregelen covid-19vastgelegd. Daarin is ook de lockdown opgenomen die 16 december 2020 is ingegaan.
Tijdens de coronacrisis zijn er in de verschillende onderwijssectoren protocollen en handreikingen opgesteld. Om overzicht te bieden heeft het ministerie van OCW na overleg met vakbonden, sectororganisaties en belangenorganisaties servicedocumenten opgesteld voor de schoolbesturen. Deze servicedocumenten krijgen regelmatig een update, de nieuwste versies zijn:
Veelgestelde vragen, hulpmiddelen en protocollen zijn te vinden op lesopafstand.nl (po en vo) en mbo.lesopafstand.nl.
Zie voor de meest actuele informatie van de overheid over corona en het onderwijs de website Rijksoverheid.
* Dit gedeelte van het artikel heeft betrekking op schooljaar 2019-2020. De eerste versie van de informatie over schooljaar 2019-2020 is gepubliceerd op 29 februari 2020, de laatste aanpassing van dit gedeelte was op 24 juni 2020.
Om verspreiding van het coronavirus te vertragen heeft het kabinet tijdelijke maatregelen afgekondigd voor het onderwijs: Geen centrale eindtoets en heroverweging van het schooladvies. Geen centrale examens, maar een diploma op basis van het schoolexamen. Tijdelijke schoolsluiting en afstandsonderwijs. Het basisonderwijs (en sbo en so) is inmiddels weer helemaal open. Zonder dat leerlingen onderling anderhalve meter afstand hoeven houden, wel ten opzichte van volwassenen. Vanaf de zomervakantie geldt hetzelfde voor het voortgezet onderwijs. Ook het MBO en het hoger onderwijs mogen vanaf de zomervakantie weer fysiek onderwijs verzorgen, maar wel met anderhalve meter afstand tussen studenten.
Het kabinet besloot zondag 15 maart 2020 dat tot en met 6 april geen les wordt gegeven op scholen en geen kinderopvang wordt geboden. Op 31 maart 2020 maakte het kabinet bekend dat deze periode werd verlengd tot en met dinsdag 28 april. Op 13 maart 2020 waren contactactiviteiten op hogescholen en universiteiten al stopgezet.
Premier Rutte maakte op de persconferentie van 21 april 2020 bekend:
Premier Rutte maakte op de persconferentie van 19 mei bekend:
Tijdens de scholensluiting was opvang beschikbaar voor kinderen van ouders in cruciale beroepen of vitale processen op de eigen school of een school in de buurt, mbo-instelling of kinderopvang. Het ging bijvoorbeeld om ouders die werkzaam zijn in de zorg, het onderwijs, of de voedselketen. Zie voor een overzicht www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/coronavirus-covid-19/cruciale-beroepsgroepen.
Ook werd een uitzondering gemaakt voor kwetsbare kinderen. Deze opvang bleef beschikbaar zolang de scholen nog niet volledig open waren.
In de Kamerbrief met nieuwe aanvullende maatregelen om de COVID 19 uitbraak te bestrijden van minister Bruins van 15 maart 2020 vroeg het kabinet scholen om onderwijs op afstand te organiseren.
Hieronder volgt een overzicht van maatregelen per onderwijssector, de precieze invulling kan verschillen per school.
Het basisonderwijs was gesloten van 16 maart tot 11 mei 2020. In de periode van de schoolsluiting gold:
Bij de heropening van het basisonderwijs op 11 mei 2020 geldt op basis van de kamerbrief met een COVID-10 update van 22 april 2020 van minister De Jonge en volgens de protocollen van de PO-Raad:
Scholen voor speciaal basisonderwijs (sbo) en scholen voor speciaal onderwijs (so) voor leerlingen in de basisschoolleeftijd gaan weer helemaal open vanaf 11 mei 2020.
Voor ouders met kinderen in de basisschoolleeftijd die daarnaast ook nog jongere kinderen hebben is van belang dat vanaf 11 mei ook de dagopvang voor kinderen 0-4 en gastouderopvang voor kinderen van 0-12 heropent.
Vanaf 8 juni ging het basisonderwijs weer volledig open. De protocollen van de PO-Raad zijn nog wel van kracht. Na de zomervakantie hoeven leraren geen afstand meer te houden tot leerlingen als die jonger zijn dan 13 jaar.
Zie voor actuele info de faq van de Rijksoverheid over het coronavirus en het basisonderwijs en speciaal onderwijs, en de website lesopafstand.nl.
Uit de Kamerbrief over eindtoets 2020 van 18 maart 2020 van minister Slob blijkt dat:
Zie voor actuele info de faq van de Rijksoverheid over het coronavirus en het basisonderwijs en speciaal onderwijs.
Het voortgezet (speciaal) onderwijs is gesloten op 16 maart 2020. In de periode van de schoolsluiting gold:
Het voortgezet ging op 2 juni weer open. De leerlingen dienenden daarbij nog wel onderling 1,5 meter afstand te houden, daardoor konden ze niet allemaal tegelijk op school zijn.
Zie voor actuele info de faq van de Rijksoverheid over het coronavirus en voortgezet onderwijs en de faq van de Rijksoverheid over het coronavirus en onderwijs op afstand.
In de Kamerbrief over maatregelen examens voortgezet onderwijs vanwege het coronavirus van 17 maart 2020 van minister Slob staat dat
In de Kamerbrief Gewijzigde aanpak eindexamen van 24 maart 2020 van ministers Van Engelshoven en Slob staat dat:
Uit de kamerbrieven van 17 maart en 24 maart 2020 blijkt ook dat:
Uit de Kamerbrief tijdelijke slaag-zakregeling examens vo van minister Slob van 8 april 2020 en het bijbehorende Servicedocument VO examens slaag-zakregeling 2019-2020 (volgens het servicedocument wordt deze versie van 8 april voor 1 mei nog vervangen door een volledige regeling) blijkt dat:
In de kamerbrief van 8 april wordt bijzondere aandacht besteed aan kwetsbare leerlingen, met name aan leerlingen in het voortgezet speciaal onderwijs. Zo blijkt dat:
Zie voor actuele info over coronavirus en eindexamens de FAQ van de Rijksoverheid.
Uit de Kamerbrief COVID-19 aanpak mbo van 17 maart 2020 van minister Engelshoven blijkt dat:
Zie voor actuele info over coronavirus en het mbo de FAQ van de Rijksoverheid.
In de Kamerbrief COVID-19 aanpak mbo van 17 maart 2020 van minister Engelshoven staat dat:
Verschillende onderwerpen voor het mbo zijn verder uitgewerkt door de MBO-Raad in het Servicedocument mbo-aanpak coronavirus Covid-19 mbo (versie 3.0 d.d. 20 april 2020) en in de Handreiking Verantwoord Diplomabesluit (versie 2.0 d.d. 23 april 2020). Check de website van de MBO-Raad voor de laatste versies van deze documenten en een Corona FAQ voor het MBO.
In de kamerbrief met een COVID-10 update van minister De Jonge op 6 mei wordt de mogelijkheid genoemd dat per 15 juni enkele examen- en praktijklocaties delen van het mbo open kunnen. Dit is op de persconferentie van 19 mei bevestigd.
Op de persconferentie van 24 juni meldt premier Rutte dat het MBO vanaf 1 juli, feitelijk vanaf de zomervakantie, weer fysiek onderwijs mag verzorgen. Daarbij moeten studenten wel nog anderhalve meter afstand ten opzichte van elkaar en ten opzichte van volwassenen in acht nemen. Het is nog onduidelijk of deze regel ook geldt voor MBO-studenten jonger dan 18 jaar, elders geldt de regel tot onderlinge afstand namelijk pas vanaf 18 jaar.
Zie voor actuele info over coronavirus en het mbo de FAQ van de Rijksoverheid.
Uit de Kamerbrief over de maatregelen Coronavirus COVID-19 en de gevolgen voor OCW van 13 maart 2020 van de ministers Van Engelshoven en Slob blijkt dat:
Uit de Kamerbrief Gewijzigde aanpak eindexamen van 24 maart 2020 van ministers Van Engelshoven en Slob blijkt dat:
Zie voor actuele info over coronavirus en het hoger onderwijs de FAQ van de Rijksoverheid.
In de Kamerbrief over de maatregelen Coronavirus COVID-19 en de gevolgen voor OCW van 13 maart 2020 van de ministers Van Engelshoven en Slob wordt gemeld dat:
In de Kamerbrief Reactie op verzoek om verheldering afspraken over het bindend studieadvies en corona van 2 april 2020 van minister van Engelshoven staat dat:
In de kamerbrief met een COVID-10 update van minister De Jonge op 6 mei wordt de mogelijkheid genoemd dat per 15 juni enkele examen- en praktijklocaties delen van het mbo en hbo open kunnen. Dit is op de persconferentie van 19 mei bevestigd.
Op de persconferentie van 24 juni meldt premier Rutte dat het hoger onderwijs vanaf 1 juli, feitelijk vanaf de zomervakantie, weer fysiek onderwijs mag verzorgen. Daarbij moeten studenten wel nog anderhalve meter afstand ten opzichte van elkaar en ten opzichte van volwassenen in acht nemen.
Zie voor actuele info over coronavirus en het hoger onderwijs de FAQ van de Rijksoverheid.
De meest actuele gezondheidsinformatie van de overheid is te vinden op de website van het RIVM.