Corona op school: wat zijn de regels?

Geplaatst door OCO op 12 juli 2021
Het basisonderwijs en het speciaal (basis)onderwijs zijn per 8 februari 2021 weer open. Basisscholen verdelen de klassen in kleine groepen die onderling 1,5 meter afstand houden, als daar ruimte voor is op school. Het voortgezet onderwijs is per 31 mei 2021 volledig open: Om besmetting te voorkomen en uit preventie testen leerkrachten en leerlingen zich met zelftesten. Leerlingen hoeven onderling geen 1,5 meter afstand meer te houden. Sinds 26 juni is de mondkapjesplicht grotendeels vervallen. Als scholieren in het schoolgebouw lopen is een mondkapje nog verplicht, het mag af als leerlingen op hun plek zitten. Studenten kunnen weer één dag per week naar hun opleiding, in het mbo sinds 1 maart en in het hoger onderwijs sinds 26 april. Verkouden scholieren of studenten mogen niet naar school, chronische klachten en hooikoorts uitgezonderd. Kinderen in het basisonderwijs mogen sinds 12 juli met verkoudheidsklachten naar school en de BSO.

De informatie op deze pagina is geordend per onderwijssector plus enkele specifieke thema’s, scroll naar beneden of gebruik onderstaande (anchor)links:

Basisonderwijs

Het ministerie van OCW heeft praktische richtlijnen (versie 3 februari 2021) opgesteld waarmee de basisscholen en het speciaal (basis)onderwijs open kunnen vanaf 8 februari 2021, samengevat komen die neer op:

Ophalen en brengen, schoolplein

Ouders of verzorgers die kinderen brengen of halen van de groepen 1 tot en met 6 blijven buiten de school. Ook komen ze alleen (niet beide ouders). Bij de school houden ze afstand en dragen ze een mondkapje. Kinderen van groep 7 en 8 komen zoveel mogelijk zelf naar school. Waar mogelijk wordt het schoolplein ingedeeld in verschillende ophaal- en brengzones.

Eenrichtingsverkeer en mondkapje voor groep 7 en 8

Als de ruimte het toelaat maakt de school looproutes met eenrichtingsverkeer. Als door beperkte ruimte in de school leerlingen van groep 7 en 8 geen afstand kunnen houden van andere leerlingen, dan is het advies dat zij een mondkapje dragen wanneer zij door de school bewegen. Op hun vaste plek kan het mondkapje af.

Gespreide schooltijden

Om contacten te beperken werken scholen met gespreide begin- en eindtijden en pauzetijden. Buitenspelen gebeurt alleen met de eigen klas en klassen worden niet gemengd. Of de indeling in subgroepjes (zie onder) ook wordt aangehouden bij het buitenspelen is nog niet af te leiden uit de overheidsinformatie, dat lijkt wel logisch.

Afstandsregels in de school

Onderwijspersoneel houdt anderhalve meter afstand tot elkaar en blijft zoveel mogelijk gescheiden, ook tijdens pauzes en andere momenten. Op school vinden alleen lessen en onderwijsondersteunende activiteiten plaats. Teamoverleg vindt online plaats. Tussen leerlingen onderling en tussen leerlingen en personeel is geen anderhalve meter afstand verplicht. Maar leerlingen kunnen wel worden ingedeeld in vaste groepjes, waarbij de vaste groepjes afstand van elkaar houden.

Indeling in kleine groepjes (cohorten)

Scholen krijgen het dringende advies om schoolklassen in te delen (cohorteren) in vaste groepjes – ook wel ‘subgroepen’ of ‘bubbles’ genoemd. Dan hoeven minder leerlingen in quarantaine als er toch een besmetting plaatsvindt. Als er niet met kleine groepjes gewerkt wordt, dan moet de hele klas in quarantaine bij een besmetting. De lokale GGD bepaalt de quarantainemaatregelen wanneer zich een besmetting voordoet.

In de onderbouw is geen indeling in subgroepen nodig. In de groepen 4, 5 en 6 is het dringende advies om groepjes van vijf kinderen te maken die bij elkaar in de buurt mogen komen. Voor de groepen 7 en 8 geldt het dringende advies om te werken met kleinere groepjes of in vaste koppels (duo’s). Dergelijke vaste groepjes zitten dan 1,5 meter van elkaar in de klas.

Als een school onvoldoende ruimte heeft is indeling in subgroepen niet verplicht. Het is wel noodzakelijk dat de school goed registreert wie aanwezig is. Als de school met subgroepen werkt is het ook noodzakelijk dat de school de indeling goed registreert.

Quarantaine en testen

Onderwijspersoneel en leerlingen die in contact zijn geweest met iemand die besmet is met het coronavirus gaan vijf dagen in quarantaine. Daarna kunnen ze zich laten testen. Bij een negatieve testuitslag mogen ze weer naar school. Als ze zich niet willen laten testen (of als ouders daar geen toestemming voor geven) blijven ze nog vijf dagen langer in quarantaine, in totaal tien dagen. Scholen geven in die periode zoveel mogelijk onderwijs op afstand.

Veelgestelde vragen, onder andere over corona angst en leerplicht

In de Gebundelde Q&A’s heropening scholen po/so/sbo (versie 5 februari 2021) van het ministerie van OCW is onder andere het antwoord op de vraag te vinden of leerplicht zal handhaven bij ‘corona angst’. Het antwoord is nee. Leerplicht zal – voorlopig – niet handhaven maar kan wel in gesprek kan gaan met de ouders of verzorgers.

Overigens zendt het ministerie van OCW een dubbele boodschap naar de scholen wat te doen met leerlingen van ouders die corona angst hebben. Aan de ene kant stelt OCW ‘kijk of een alternatief onderwijsaanbod mogelijk is’ (op afstand). Anderzijds stelt OCW dat dit geen verplichting is voor de scholen.

Op de website van Ouders & Onderwijs staan ook veel antwoorden op praktische vragen.

Snottebellenrichtlijn versoepeld

De ‘snottebellenrichtlijn’ is aangescherpt op basis van een (99e) advies van het OMT, hierover verstuurde het kabinet een kamerbrief op 5 februari 2021. Daarin staat dat verkouden kinderen tussen de 4 en 12 jaar oud niet meer naar school mogen. Af en toe hoesten valt hier niet onder. Chronische luchtwegklachten of astma en hooikoorts zijn ook uitgezonderd, mits geen benauwdheid of koorts optreedt.

Het kabinet verzoekt de ouders een verkouden kind te laten testen, maar dit is niet verplicht. Bij een negatieve testuitslag mag een verkouden kind direct weer na school. Een kind met klachten zoals neusverkoudheid en/of koorts dat niet getest is mag weer naar school als het 24 uur volledig klachtenvrij is. Indien een kind milde klachten heeft die niet overgaan mag het kind na zeven dagen weer naar school.

Kinderen jonger dan 4 jaar mogen wel naar de kinderopvang als zij verkouden zijn. Maar als zij daarnaast ook hoesten koorts of benauwdheid zijn moeten ze ook thuis blijven.

Op 6 juli 2021 meldt minister De Jonge in zijn kamerbrief 25 295 nr 1356 dat de ‘snottebellenrichtlijn’ wordt versoepeld. Kinderen in het basisonderwijs mogen met verkoudheidsklachten weer naar school en de BSO. Let op: er gelden nog wel maatregelen, zoals nauw contact met een besmette huisgenoot, klachten als benauwdheid en koorts en terugkomst uit oranje of rood gebied in het buitenland. In deze gevallen blijft het kind thuis (en laat zich testen).

Schooladvies en eindtoets

De uiterlijke datum om het schooladvies te geven is verschoven van 1 naar 15 maart (landelijk), in Amsterdam naar 1 maart. Scholen wordt opgeroepen om ‘kansrijk te adviseren’.

Vorig jaar is de eindtoets vanwege de scholensluiting in het voorjaar niet doorgegaan, het ministerie van OCW zet erop in om de eindtoets dit jaar wel door te laten gaan.

Uitzonderingen tijdens verlengde lockdown

Volgens artikel 6.10 Tijdelijke regeling maatregelen covid-19 is in alle onderwijssectoren tijdens de lockdown vanaf 16 december 2020 alleen onderwijs op afstand toegestaan, uitgezonderd:

  • praktijkgerichte lessen;
  • onderwijsactiviteiten voor eindexamenleerlingen;
  • schoolexamens door leerlingen die volgend jaar examen doen;
  • examens, tentamens en toetsen in het mbo en het hoger onderwijs
  • leerlingen en studenten in een kwetsbare positie;
  • leerlingen in het primair onderwijs met ouders in cruciale beroepen.

Het basisonderwijs en speciaal (basis)onderwijs gaan weer open op 8 februari 2021. Dan komt ook aan de noodopvang voor kinderen van ouders in cruciale beroepen een eind. Het voortgezet onderwijs, mbo en hoger onderwijs blijven nog dicht.

Mondkapjesplicht in het voortgezet onderwijs, mbo en ho

De mondkapjesplicht voor onderwijsinstellingen is vastgelegd in artikel 2a.2 van de Regeling aanvullende mondkapjesverplichtingen covid-19. Deze regeling is ingegaan op 1 december 2020 en duurt drie maanden. Zonodig kan de mondkapjesplicht worden verlengd of eerder ingetrokken, afhankelijk van de medische omstandigheden.

De mondkapjesplicht geldt niet in het basisonderwijs, sbo, so en vso. Wel geldt met ingang van 8 februari een dringend advies dat basisschoolleerlingen in groep 7 en 8 die onvoldoende afstand kunnen houden tot andere leerlingen bij bewegingen door de school een mondkapje dragen.

In de andere onderwijssectoren geldt dat het mondkapje af kan als in de les een zitplaats is ingenomen. Ook hoeft geen mondkapje gedragen worden tijdens gymles, zang, toneel, dans of tijdens eten en drinken op een vaste plek. Personen, zowel leerlingen als personeel, die een mondkapje niet verdragen vanwege een beperking moeten dat aannemelijk kunnen maken.

Een school die sancties, zoals bijvoorbeeld een schorsing, wil instellen voor het niet dragen van een mondkapje op school moet dat opnemen in het veiligheidsbeleid. De school moet dan eerst de wijziging van het veiligheidsbeleid voorleggen aan de medezeggenschapsraad die daar volgens artikel 10 sub e WMS instemmingsrecht op heeft.

In de persconferentie van 18 juni 2021 van het kabinet werd gemeld dat de mondkapjesplicht in het voortgezet onderwijs in ieder geval tot de zomervakantie van kracht is.

Anderhalve meter regel in voortgezet onderwijs vervallen

In het basisonderwijs en voortgezet onderwijs hoeven leerlingen onderling geen afstand meer te houden.

Leerlingen in het voortgezet onderwijs waren lange tijd uitgezonderd van de afstandsnorm (1,5 meter afstand tussen personen). De afstandsnorm gold al wel voor het mbo en het hoger onderwijs.

Op 13 januari 2021 meldt minister De Jonge in zijn kamerbrief 25 295 nr 874 van 13 januari 2021 dat hij scholen in het voortgezet onderwijs vraagt om ‘zich tot het uiterste in te spannen om de afstandsnorm tussen leerlingen nu ook als randvoorwaarde te hanteren voor de veiligheid’. Hij schrijft daarbij dat nu – tijdens de lockdown – minder leerlingen op school aanwezig zijn scholen leerlingen over klaslokalen kunnen spreiden.

De afstandsmaatregel in het voortgezet onderwijs is per 31 mei 2021 komen te vervallen voor leerlingen onderling om hiermee het fysieke onderwijs op school weer mogelijk te maken. De afstandsmaatregel blijft gelden tussen onderwijspersoneel en leerlingen én tussen onderwijspersoneel onderling.

Eindexamen

In kamerbrief 31 289 nr 437 van 16 december 2020 kondigde minister Slob aanpassingen aan het centraal examen door te laten gaan met extra ruimte voor herkansingen.

Leerlingen kunnen in 2021 hun examens spreiden over twee tijdvakken. Het reguliere tweede tijdvak van vier dagen wordt hiervoor uitgebreid naar tien dagen. Om ervoor te zorgen dat leerlingen na het tweede tijdvak ook hun herkansingen kunnen afronden vindt een derde tijdvak plaats op de scholen na afloop van het tweede tijdvak. Ook krijgen alle leerlingen in het regulier onderwijs, vavo en diplomakandidaten van het staatsexamen een extra herkansing voor een centraal examen.

De inmiddels demissionar minister overweegt gezien de verslechterde omstandigheden verdere aanpassingen en heeft de Tweede Kamer gezegd voor 15 februari hierover te berichten.

In Kamerbrief 31 289 nr 442 van 12 februari 2021 kondigde minister Slob nieuwe aanpassingen aan het centraal examen in 2021 aan vanwege de invoering van de anderhalve meter afstand in het voortgezet onderwijs. Examenkandidaten mogen het eindresultaat van één vak – niet zijnde een kernvak zoals Nederlands, Engels of Wiskunde – wegstrepen, mits zij daarmee slagen voor het diploma. Dit resultaat wordt vermeld op de cijferlijst. Het wegstrepen van een vak heeft geen gevolgen voor toelating voor een vervolgopleiding.

Het kabinet zegt in de kamerbrief toe om materiaal en begeleiding aan te bieden aan examenkandidaten ter voorbereiding op het examen. Sinds maart 2021 is onder andere het platform www.lerenvoorhetexamen.nl beschikbaar voor gratis video’s, oefenexamens en uitleg van examenstof in begrijpelijke taal.

De eerdere maatregelen met ruimere mogelijkheden om het examen af te leggen blijven van kracht.

Avondklok en examens en tentamens mbo en hoger onderwijs

Minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid heeft de Tweede Kamer 21 januari 2021 toegezegd dat voor studenten die ’s avonds examen doen een uitzondering wordt gemaakt op de avondklok.

De Vereniging Hogescholen bericht dat deze uitzondering geldt voor examens en tentamens in het mbo en hoger onderwijs en omschrijft de regel als volgt: Wanneer een student na een examen of tentamen na de avondklok moet reizen krijgt hij/zij daar een vrijstelling voor. De student moet dan wel een eigen verklaring bij zich hebben, een verklaring van de onderwijsinstelling kunnen laten zien en zich uiteraard aan de overige corona-maatregelen houden.

Aankondigingen kabinet over sluiting en heropening scholen

De nieuwe schoolsluiting werd afgekondigd in de tv-toespraak van premier Rutte op 14 december 2020. De scholen zouden sluiten vanaf 16 december 2020 tot maandag 18 januari 2021.

Daarna was het bericht in de persconferentie van premier Rutte en minister De Jonge op 12 januari 2021 dat de lockdown werd verlengd tot tenminste maandag 9 februari. Het kabinet hoopte nog dat het primair onderwijs al op maandag 28 januari open zou kunnen maar in een nieuwsbericht van 17 januari meldde het kabinet hiervan af te zien.

Het kabinet bevestigde in een nieuwsbericht van zondagmiddag 31 januari 2021 dat het basisonderwijs en het speciaal (basis)onderwijs weer open gaan vanaf maandag 8 februari 2021. De buitenschoolse opvang (bso) blijft nog gesloten.

Dit werd opnieuw bevestigd in de persconferentie van premier Rutte en minister De Jonge van dinsdagavond 2 februari 2021. Daarin werd gemeld dat de lockdown wordt verlengd tot 1 maart. Alleen het basisonderwijs en speciaal (basis)onderwijs gaan alweer open op 8 februari. 23 februari meldt het kabinet of vanaf 1 maart misschien ook het voortgezet onderwijs geopend kan worden.

In de persconferentie van premier Rutte en minister De Jonge van dinsdagavond 13 april 2021 werd gemeld dat de buitenschoolse opvang vanaf maandag 19 april weer open gaat onder dezelfde voorwaarden van het basisonderwijs.

Heropening van het voortgezet onderwijs

In de persconferentie van premier Rutte en minister De Jonge van dinsdagavond 2 februari 2021 werd gemeld dat het voortgezet onderwijs mogelijk vanaf 1 maart weer heropent. In kamerbrief 31 289 nr 455 van 23 februari 2021 bevestigden ministers Slob en Van Engelshoven dat het voortgezet onderwijs vanaf 1 maart 2021 heropent voor alle leerlingen in het voortgezet onderwijs.

De anderhalve meter afstand geldt ook voor iedereen in het voortgezet onderwijs. Vanwege de beperkte ruimte in de schoolgebouwen is van een volledige heropening dan ook geen sprake. Gespreide pauzes, lestijden en- dagen zijn noodzakelijk. Het kabinet roept scholen dringend op zoveel mogelijk leerlingen met enige regelmaat – minimaal 1 dag in de week – veilig naar school te laten komen. Leerlingen volgen onderwijs vanuit huis als er geen fysiek onderwijs voor hen beschikbaar is op de overige dagen.

Examenleerlingen, leerlingen die praktijkgerichte vakken volgen en leerlingen in een kwetsbare positie krijgen voorrang, omdat juist deze groepen gebaat zijn bij fysiek onderwijs.

In de kamerbrief van minister De Jonge van 17 mei 2021 werd aangekondigd dat het kabinet uiterlijk 25 mei 2021 een besluit neemt over het loslaten van de anderhalve meter afstand in het voortgezet onderwijs. In dat geval kunnen scholen het fysieke onderwijs uitbreiden.

In een kamerbrief van minister De Jonge van 22 mei 2021 werd bevestigd dat de anderhalve meter afstand in het voortgezet onderwijs vervalt. Vanaf 31 mei 2021 mogen leerlingen weer alle dagen fysiek naar school. Vanaf 7 juni 2021 gaans scholen verplicht open. Zelftesten zijn gratis beschikbaar voor onderwijspersoneel en leerlingen.

Anderhalve meter afstand

In en om de school houden leerlingen en personeel zich zoveel als mogelijk aan de anderhalve meter afstand.

De veiligeafstandsnorm voor leerlingen in het voortgezet onderwijs is verwerkt in artikel 2.5 Tijdelijke regeling maatregelen covid-19. Leerlingen die in vaste koppels in de les samenwerken hoeven zich niet aan deze regel te houden. De anderhalve meter afstand geldt ook niet voor leerlingen onderling als zij zich verplaatsen in de gangen van het schoolgebouw. Ook bij gymles en andere praktijkgerichte vakken geldt dat leerlingen onderling zoveel mogelijk afstand houden, maar niet gebonden zijn aan de anderhalve meter afstand.

De afstandsmaatregel is per 31 mei 2021 komen te vervallen voor leerlingen onderling. De afstandsmaatregel blijft gelden tussen onderwijspersoneel en leerlingen én tussen onderwijspersoneel onderling.

Mondkapjesplicht

De oude regeling over de mondkapjesplicht voor onderwijsinstellingen is per 1 maart 2021 verlengd. Deze regeling is vastgelegd in artikel 2a.2 Tijdelijke regeling maatregelen covid-19.

Het mondkapje kan af als in de les een vaste zit- of staanplaats is ingenomen. Ook hoeft geen mondkapje gedragen worden tijdens gymles, toneel, dans of tijdens eten en drinken op een vaste plek. Leerlingen en personeel die een mondkapje niet verdragen vanwege een beperking moeten dat nog steeds aannemelijk kunnen maken.

Het gebruik van het mondkapje is ook na de volledig opening van het voortgezet onderwijs op 31 mei 2021 nog steeds verplicht.

In de persconferentie van 18 juni 2021 van het kabinet werd gemeld dat de mondkapjesplicht in het voortgezet onderwijs in ieder geval tot de zomervakantie van kracht is.

Tijdelijke regeling en servicedocumenten

Veiligheidsmaatregelen ten behoeve van de gezondheid zijn in de Tijdelijke regeling maatregelen covid-19vastgelegd. Daarin is ook de lockdown opgenomen die 16 december 2020 is ingegaan.

Tijdens de coronacrisis zijn er in de verschillende onderwijssectoren protocollen en handreikingen opgesteld. Om overzicht te bieden heeft het ministerie van OCW na overleg met vakbonden, sectororganisaties en belangenorganisaties servicedocumenten opgesteld voor de schoolbesturen. Deze servicedocumenten krijgen regelmatig een update, de nieuwste versies zijn:

Actuele informatie

Veelgestelde vragen, hulpmiddelen en protocollen zijn te vinden op lesopafstand.nl (po en vo) en mbo.lesopafstand.nl.

Zie voor de meest actuele informatie van de overheid over corona en het onderwijs de website Rijksoverheid.

Coronaregels schooljaar 2019-2020

* Dit gedeelte van het artikel heeft betrekking op schooljaar 2019-2020. De eerste versie van de informatie over schooljaar 2019-2020 is gepubliceerd op 29 februari 2020, de laatste aanpassing van dit gedeelte was op 24 juni 2020.

Om verspreiding van het coronavirus te vertragen heeft het kabinet tijdelijke maatregelen afgekondigd voor het onderwijs: Geen centrale eindtoets en heroverweging van het schooladvies. Geen centrale examens, maar een diploma op basis van het schoolexamen. Tijdelijke schoolsluiting en afstandsonderwijs. Het basisonderwijs (en sbo en so) is inmiddels weer helemaal open. Zonder dat leerlingen onderling anderhalve meter afstand hoeven houden, wel ten opzichte van volwassenen. Vanaf de zomervakantie geldt hetzelfde voor het voortgezet onderwijs. Ook het MBO en het hoger onderwijs mogen vanaf de zomervakantie weer fysiek onderwijs verzorgen, maar wel met anderhalve meter afstand tussen studenten.

Na basisonderwijs ook voortgezet onderwijs weer volledig open vanaf de zomervakantie, hoger onderwijs mag ook weer fysiek onderwijs verzorgen

Wanneer was de eerste schoolsluiting?

Het kabinet besloot zondag 15 maart 2020 dat tot en met 6 april geen les wordt gegeven op scholen en geen kinderopvang wordt geboden. Op 31 maart 2020 maakte het kabinet bekend dat deze periode werd verlengd tot en met dinsdag 28 april. Op 13 maart 2020 waren contactactiviteiten op hogescholen en universiteiten al stopgezet.

Gefaseerde heropening

Premier Rutte maakte op de persconferentie van 21 april 2020 bekend:

  • Basisscholen kunnen weer voorzichtig open vanaf maandag 11 mei 2020, waarbij de kinderen 50% van de tijd naar school gaan.
  • Het speciaal onderwijs in de basisschoolleeftijd ging op dezelfde datum 100% open.
  • Buitenschoolse opvang was beschikbaar op de dagen dat kinderen naar school gaan.
  • Rutte melde toen ook dat het voortgezet onderwijs is gevraagd zich voor te bereiden op heropening per dinsdag 2 juni 2020, en dat 20 mei een beslissing valt over opening van examen- en praktijkgerichte delen van het mbo en hbo op 15 juni.

Premier Rutte maakte op de persconferentie van 19 mei bekend:

  • Het voortgezet onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs gaan weer open op 2 juni. De leerlingen dienen onderling 1,5 meter afstand te houden, daardoor kunnen ze niet allemaal tegelijk op school zijn. In de persconferentie riep de premier scholen op de schoolbezoeken wel voor lessen te gebruiken en niet alleen te gebruiken voor mentoruren en toetsen.
  • Op 8 juni gaat het basisonderwijs weer voor 100% open, tenzij uit lopende onderzoeken blijkt dat dit niet verantwoord is. Voor het basisonderwijs geldt dat de leerlingen geen 1,5 meter afstand tot elkaar hoeven te houden, wel van leerling tot volwassenen en tussen volwassenen onderling.
  • De buitenschoolse opvang volgt het onderwijs en zal ook per 8 juni weer open gaan. Kinderen worden dan weer opgevangen op hun vaste dagen die zijn afgesproken in het contract.
  • Vanaf 8 juni is de noodopvang alleen nog beschikbaar (tot 1 juli) voor leerlingen van ouders die werken in de zorg (avond/nacht/weekend). Hierover worden afspraken gemaakt met kinderopvang en gemeenten.
  • Op 15 juni kunnen het middelbaar beroepsonderwijs en het hoger onderwijs (hbo en universiteiten) weer beperkt  starten met toetsing, tentamens, praktijklessen en begeleiding van kwetsbare studenten op de instelling.

Opvang kinderen ouders cruciale beroepen en kwetsbare kinderen

Tijdens de scholensluiting was opvang beschikbaar voor kinderen van ouders in cruciale beroepen of vitale processen op de eigen school of een school in de buurt, mbo-instelling of kinderopvang. Het ging bijvoorbeeld om ouders die werkzaam zijn in de zorg, het onderwijs, of de voedselketen. Zie voor een overzicht www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/coronavirus-covid-19/cruciale-beroepsgroepen.

Ook werd een uitzondering gemaakt voor kwetsbare kinderen. Deze opvang bleef beschikbaar zolang de scholen nog niet volledig open waren.

Afstandsonderwijs

In de Kamerbrief met nieuwe aanvullende maatregelen om de COVID 19 uitbraak te bestrijden van minister Bruins van 15 maart 2020 vroeg het kabinet scholen om onderwijs op afstand te organiseren.

Hieronder volgt een overzicht van maatregelen per onderwijssector, de precieze invulling kan verschillen per school.

Basisonderwijs (en sbo en so in basisschoolleeftijd)

Het basisonderwijs was gesloten van 16 maart tot 11 mei 2020. In de periode van de schoolsluiting gold:

  • De overheid vraagt scholen om kinderen zoveel mogelijk onderwijs op afstand te bieden.
  • Leerkrachten en onderwijspersoneel dat niet ziek is gaan naar school.

Bij de heropening van het basisonderwijs op 11 mei 2020 geldt op basis van de kamerbrief met een COVID-10 update van 22 april 2020 van minister De Jonge en volgens de protocollen van de PO-Raad:

  • Voorlopig gaan kinderen voor de helft van de tijd naar school, zodat de groepsgrootte wordt gehalveerd. Op 19 mei is bekend gemaakt dat de basisscholen vanaf 8 juni weer volledig open kunnen, tenzij uit lopend onderzoek blijkt dat dit toch niet verantwoord is.
  • Op de persconferentie van 21 april werd nog aangegeven dat het aan de scholen is hoe ze invullen dat kinderen de helft van de tijd naar school gaan, bijvoorbeeld een halve dag naar school of om de dag naar school. Later heeft de overheid aangegeven een dringende voorkeur te hebben voor hele dagen  voor betere aansluiting met de buitenschoolse opvang en om het aantal vervoersbewegingen te verminderen.
  • Leraren staan weer voor de klas en zijn niet permanent beschikbaar voor digitaal afstandsonderwijs. Voor de dagen dat de kinderen niet naar school gaan organiseert de school wel een vorm van onderwijs, bijvoorbeeld door oefenstof mee te geven.
  • Kinderen tot 12 jaar hoeven geen 1,5 meter afstand te houden tot elkaar. Leraren houden wel zo veel mogelijk 1,5 meter afstand tot kinderen en tot elkaar.
  • In de persconferentie op 21 april 2020 waarin de heropening bekend werd gemaakt benadrukte premier Rutte dat de scholen de manier waarop ze invulling geven aan deze fase afstemmen met de medezeggenschapsraad.
  • De buitenschoolse opvang is beschikbaar voor de kinderen die naar school gaan, voorlopig ook met gehalveerde groepsgrootte. Als de scholen inderdaad op 8 juni weer volledig open kunnen worden kinderen weer op de BSO opgevangen op hun vaste dagen volgens hun contract.
  • Leerkrachten en onderwijspersoneel met gezondheidsklachten of -risico’s (boven 70 jaar of onderliggende aandoeningen) werken thuis.
  • Kinderen en ouders komen niet naar school wanneer zij zelf verkoudheidsklachten hebben, zoals neusverkoudheid, loopneus, niezen, keelpijn, lichte hoest, of verhoging tot 38 graden Celsius, of wanneer een gezinslid klachten met koorts (vanaf 38 graden Celsius) en/of benauwdheid heeft.
  • Noodopvang voor kinderen van ouders in cruciale beroepen en voor kwetsbare kinderen wordt voortgezet.
  • Ouders mogen de school nog niet in en mogen daarom ook nog geen taken binnen de school uitvoeren, ook niet voor tussenschoolse opvang, die wordt waar mogelijk door het onderwijspersoneel uitgevoerd.

Scholen voor speciaal basisonderwijs (sbo) en scholen voor speciaal onderwijs (so) voor leerlingen in de basisschoolleeftijd gaan weer helemaal open vanaf 11 mei 2020.

Voor ouders met kinderen in de basisschoolleeftijd die daarnaast ook nog jongere kinderen hebben is van belang dat vanaf 11 mei ook de dagopvang voor kinderen 0-4 en gastouderopvang voor kinderen van 0-12 heropent.

Vanaf 8 juni ging het basisonderwijs weer volledig open. De protocollen van de PO-Raad zijn nog wel van kracht. Na de zomervakantie hoeven leraren geen afstand meer te houden tot leerlingen als die jonger zijn dan 13 jaar.

Zie voor actuele info de faq van de Rijksoverheid over het coronavirus en het basisonderwijs en speciaal onderwijs, en de website lesopafstand.nl.

Overstap basisonderwijs naar voortgezet onderwijs

Uit de Kamerbrief over eindtoets 2020 van 18 maart 2020 van minister Slob blijkt dat:

  • er dit schooljaar geen eindtoets wordt afgenomen bij leerlingen in groep 8
  • zonder eindtoets ook geen heroverweging van het schooladvies kan plaatsvinden, het eerder uitgebrachte schooladvies bepaalt op welk niveau een leerling wordt geplaatst
  • in het nieuwe schooljaar goed wordt gekeken of kinderen op het juiste niveau zijn geplaatst, daar maakt minister Slob nog nadere afspraken over met het voortgezet onderwijs.

Zie voor actuele info de faq van de Rijksoverheid over het coronavirus en het basisonderwijs en speciaal onderwijs.

Voortgezet onderwijs

Het voortgezet (speciaal) onderwijs is gesloten op 16 maart 2020. In de periode van de schoolsluiting gold:

  • De overheid vroeg scholen om leerlingen zoveel mogelijk onderwijs op afstand te bieden.
  • Leerkrachten en onderwijspersoneel dat niet ziek is gingen naar school.
  • Scholen troffen voorbereidingen zodat leerlingen vanaf 2 juni weer (deels) naar school kunnen.
  • Voor kinderen van ouders in cruciale beroepen en voor kwetsbare kinderen was noodopvang beschikbaar.
  • Scholen konden opengesteld worden voor schoolexamens, mits 1,5 meter afstand wordt aangehouden.

Het voortgezet ging op 2 juni weer open. De leerlingen dienenden daarbij nog wel onderling 1,5 meter afstand te houden, daardoor konden ze niet allemaal tegelijk op school zijn.

Zie voor actuele info de faq van de Rijksoverheid over het coronavirus en voortgezet onderwijs en de faq van de Rijksoverheid over het coronavirus en onderwijs op afstand.

Eindexamen voortgezet onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs (vso)

In de Kamerbrief over maatregelen examens voortgezet onderwijs vanwege het coronavirus van 17 maart 2020 van minister Slob staat dat

  • de schoolexamens dit schooljaar doorgaan
  • de minster op dat moment nog streeft naar het laten doorgaan van de centrale examens maar rekening houdt met andere scenario’s indien scholen langer gesloten moeten blijven.

In de Kamerbrief Gewijzigde aanpak eindexamen van 24 maart 2020 van ministers Van Engelshoven en Slob staat dat:

  • de centrale examens dit schooljaar vervallen vanwege de coronacrisis
  • ook de praktische examens (cspe’s) in het vmbo en de flexibele examens in vmbo-b en vmbo-k vervallen
  • leerlingen  op basis van de resultaten van hun schoolexamens een diploma kunnen behalen
  • scholen de ruimte hebben tot begin juni om de schoolexamens af te ronden en daarmee te voldoen aan het eigen PTA en in de periode daarna de herkansingen kunnen organiseren.

Uit de kamerbrieven van 17 maart en 24 maart 2020 blijkt ook dat:

  • van leerlingen die geen klachten hebben wordt verwacht dat zij deelnemen aan de schoolexamens
  • leerkrachten en onderwijspersoneel volledig klachtenvrij moeten zijn of anders thuis dienen te blijven
  • scholen meer tijd krijgen om de cijfers van de schoolexamens in te leveren
  • het PTA leidend is voor de toetsing en afsluiting van de school
  • tussentijds wijzigen van PTA is mogelijk met instemming van de MR, bijvoorbeeld om het aantal toetsmomenten te verlagen, instemming met een voorgenomen wijziging van het PTA kan volgens de minister ook digitaal
  • de centrale examens voor het vavo vervallen.

Uit de Kamerbrief tijdelijke slaag-zakregeling examens vo van minister Slob van 8 april 2020 en het bijbehorende Servicedocument VO examens slaag-zakregeling 2019-2020 (volgens het servicedocument wordt deze versie van 8 april voor 1 mei nog vervangen door een volledige regeling) blijkt dat:

  • de regel voor een gemiddeld behaalde eindcijfer van 5,5 vervalt, omdat deze regel verbonden is aan het centraal examen dat niet wordt afgenomen dit schooljaar
  • scholen bij wijze van herexamen vanaf 4 juni 2020 voor ieder examenvak een resultaatsverbeteringtoets (RV-toets) moeten aanbieden, het cijfer telt voor 50% mee
  • leerlingen in vmbo-t, havo en vwo twee RV-toetsen mogen doen
  • leerlingen in vmbo-b en vmbo-k drie RV-toetsen mogen doen, waarvan één beroepsgericht profielvak en twee algemeen vormende vakken
  • leerlingen uiterlijk 4 juni horen of ze geslaagd of gezakt zijn of nog RV-toetsen kunnen doen.

In de kamerbrief van 8 april wordt bijzondere aandacht besteed aan kwetsbare leerlingen, met name aan leerlingen in het voortgezet speciaal onderwijs. Zo blijkt dat:

  • een directeur een leerling met een beperking de resultaatverbeteringstoets (RV-toets) geheel of gedeeltelijk kan laten afleggen op een manier die is aangepast aan de mogelijkheden van die leerling
  • een hardheidsclausule de mogelijkheid biedt voor aan later afnamemoment van een RV-toets vanwege ziekte.

Zie voor actuele info over coronavirus en eindexamens de FAQ van de Rijksoverheid.

Overstap van vmbo naar MBO

Uit de Kamerbrief COVID-19 aanpak mbo van 17 maart 2020 van minister Engelshoven blijkt dat:

  • de aanmelddeadlinevoor een mbo-opleiding met een maand wordt uitgesteld naar 1 mei 2020
  • het verschuiven van de aanmelddatum geeft instellingen tijd om de logistiek rond aanmelding, intake en plaatsing te bekijken en te communiceren aan studenten.

Zie voor actuele info over coronavirus en het mbo de FAQ van de Rijksoverheid.

MBO

In de Kamerbrief COVID-19 aanpak mbo van 17 maart 2020 van minister Engelshoven staat dat:

  • de overheid instellingen vraagt om studenten zoveel mogelijk onderwijs op afstand te bieden
  • BOL-stages vooralsnog doorgaan, tenzij dit door de overheid niet is toegestaan (zoals horeca)
  • studenten het recht hebben om tijdelijk geen BOL-stage te volgen vanwege besmettingsrisico’s, dit leidt wel tot studievertraging
  • de examens in principe doorgaan, het kan zijn dat examens online of op de stageplek worden afgenomen
  • het bindend studieadvies kan worden uitgesteld omdat studenten te weinig studieresultaten hebben behaald, dit wordt nog nader uitgewerkt
  • aan studenten waarvan één van de ouders een vitaal beroep uitoefent wordt gevraagd om thuis te blijven
  • leerkrachten en onderwijspersoneel dat niet ziek is naar school gaan.

Verschillende onderwerpen voor het mbo zijn verder uitgewerkt door de MBO-Raad in het Servicedocument mbo-aanpak coronavirus Covid-19 mbo (versie 3.0 d.d. 20 april 2020) en in de Handreiking Verantwoord Diplomabesluit (versie 2.0 d.d. 23 april 2020). Check de website van de MBO-Raad voor de laatste versies van deze documenten en een Corona FAQ voor het MBO.

In de kamerbrief met een COVID-10 update van minister De Jonge op 6 mei wordt de mogelijkheid genoemd dat per 15 juni enkele examen- en praktijklocaties delen van het mbo open kunnen. Dit is op de persconferentie van 19 mei bevestigd.

Op de persconferentie van 24 juni meldt premier Rutte dat het MBO vanaf 1 juli, feitelijk vanaf de zomervakantie, weer fysiek onderwijs mag verzorgen. Daarbij moeten studenten wel nog anderhalve meter afstand ten opzichte van elkaar en ten opzichte van volwassenen in acht nemen. Het is nog onduidelijk of deze regel ook geldt voor MBO-studenten jonger dan 18 jaar, elders geldt de regel tot onderlinge afstand namelijk pas vanaf 18 jaar.

Zie voor actuele info over coronavirus en het mbo de FAQ van de Rijksoverheid.

Overstap van voortgezet onderwijs naar hoger onderwijs

Uit de Kamerbrief over de maatregelen Coronavirus COVID-19 en de gevolgen voor OCW van 13 maart 2020 van de ministers Van Engelshoven en Slob blijkt dat:

  • hogescholen en universiteiten nieuwe studenten zo goed mogelijk moeten helpen bij hun studiekeuze
  • het nog onduidelijk is hoe wordt omgegaan met mogelijke knelpunten bij het aanmelden voor studies.

Uit de Kamerbrief Gewijzigde aanpak eindexamen van 24 maart 2020 van ministers Van Engelshoven en Slob blijkt dat:

  • de aanmelddeadline voor een bachelor-studie is verplaatst van 1 mei naar 1 juni.

Zie voor actuele info over coronavirus en het hoger onderwijs de FAQ van de Rijksoverheid.

Hoger onderwijs

In de Kamerbrief over de maatregelen Coronavirus COVID-19 en de gevolgen voor OCW van 13 maart 2020 van de ministers Van Engelshoven en Slob wordt gemeld dat:

  • onderwijsactiviteiten zoals colleges, werkgroepen en ook tentamens waarbij sprake is van een fysieke ontmoeting tussen docent(en) en student(en) tijdelijk niet meer op de locaties van hogescholen en universiteiten plaatsvinden.

In de Kamerbrief Reactie op verzoek om verheldering afspraken over het bindend studieadvies en corona van 2 april 2020 van minister van Engelshoven staat dat:

  • de studiepuntennorm voor het bindend studieadvies (bsa) niet geldt in het eerste collegejaar
  • studenten in het tweede collegejaar alsnog moeten voldoen aan deze norm
  • instellingen vrij zijn om het bsa voor alle studenten naar het tweede studiejaar te verplaatsen of specifieke richtlijnen voor uitstel van het bsa te ontwikkelen.

In de kamerbrief met een COVID-10 update van minister De Jonge op 6 mei wordt de mogelijkheid genoemd dat per 15 juni enkele examen- en praktijklocaties delen van het mbo en hbo open kunnen. Dit is op de persconferentie van 19 mei bevestigd.

Op de persconferentie van 24 juni meldt premier Rutte dat het hoger onderwijs vanaf 1 juli, feitelijk vanaf de zomervakantie, weer fysiek onderwijs mag verzorgen. Daarbij moeten studenten wel nog anderhalve meter afstand ten opzichte van elkaar en ten opzichte van volwassenen in acht nemen.

Zie voor actuele info over coronavirus en het hoger onderwijs de FAQ van de Rijksoverheid.

De meest actuele gezondheidsinformatie van de overheid is te vinden op de website van het RIVM.