Waar kan ik terecht met een klacht over het mbo?

Geplaatst door Kaja Sariwating op 23 augustus 2022
Je kunt een klacht over een instelling voor mbo indienen bij een klachtencommissie, een examencommissie of de Onderwijsinspectie. De precieze regels voor het indienen van een klacht vind je terug in de eigen klachtenregeling van de opleiding. Een klacht indienen is laagdrempelig. Voor onopgeloste klachten (geschillen) zijn er ook andere, meer formele mogelijkheden. Zo kun je in sommige gevallen naar de civiele rechter stappen. 
Let op: Er is een nieuwe wet in de maak waardoor de rechtsbescherming van studenten in het mbo mogelijk vanaf schooljaar 2023-2024 verandert. OCO past de informatie in dit artikel zo goed mogelijk aan als de wet daadwerkelijk ingaat.

Een klacht over mbo? Klachtencommissie! 

Heb je een klacht over een beslissing van jouw mbo-opleiding? Komt jouw school de onderwijsovereenkomst niet na? Of heb je een klacht over het gedrag van een docent? Ga dan eerst in gesprek met de schoolleiding en/of de docent. Kom je er samen niet uit, dan kun je een klacht indienen bij de klachtencommissie.

Het klachtrecht geldt voor alle bekostigde mbo-instellingen. Klachten worden serieus en zorgvuldig behandeld (art. 7.4.8a lid 1 WEB). Het schoolbestuur is hiervoor verantwoordelijk. Sommige mbo-instellingen hebben een eigen klachtencommissie. Andere instellingen zijn aangesloten bij een regionale of landelijke klachtencommissie (art. 7.4.8a lid 3 WEB).

De klachtencommissie behandelt klachten van:

  • studenten, onder wie aanstaande studenten en oud-studenten
  • onderwijspersoneel (van docent tot schoonmaakpersoneel)
  • andere betrokkenen bij het onderwijs of het praktijkdeel van de opleiding 
  • ouders of wettelijke verzorgers, mits de student zelf nog minderjarig is

Klacht over toetsing en examinering in mbo: examencommissie 

Heb je een klacht over een tentamen of examen? Dien die dan eerst in bij de examencommissie. De examencommissie bestaat meestal uit mensen van de instelling zelf. Levert dit niets op? Dan kun je terecht bij de Commissie van Beroep voor de examens. De Commissie van Beroep voor de examens oordeelt over beslissingen van de examencommissie en van examinatoren. 

Klacht over geweld via vertrouwensinspecteur Inspectie van het Onderwijs

Heb je een klacht over geweld in de vorm van seksueel misbruik, seksuele intimidatie, discriminatie, (ernstig) lichamelijk geweld of geestelijk geweld? Neem dan altijd contact op met een vertrouwensinspecteur van de Inspectie van het Onderwijs.

Klachtenregeling verschilt per mbo 

De regels voor het indienen van een klacht verschillen per school en zijn vastgelegd in de klachtenregeling. In de klachtenregeling van de school staat in ieder geval (art. 7.4.8a lid 4 WEB): 

  • welke klachtencommissie de klachten behandelt
  • wie een klacht mogen indienen
  • de wijze waarop deze commissie werkt
  • hoe je de klacht indient (via een brief of via een speciaal formulier)
  • de termijn waarbinnen de klacht moet worden ingediend
  • binnen welke termijn het oordeel wordt verwacht

Je kunt altijd een kopie van je klacht of bezwaar naar de Onderwijsinspectie sturen. Op die manier kan de inspectie bij een volgend bezoek aan de mbo-instelling alerter zijn op het probleem dat je hebt aangekaart. Als er meer meldingen zijn binnengekomen over hetzelfde probleem, kan de inspectie een onderzoek starten.

Hoe dien je een klacht in over een instelling voor mbo? 

De klachtenregeling is openbaar (art. 7.4.8a lid 5 WEB) en staat meestal in de onderwijs- en examenregeling (OER) van de school. In de klachtenregeling staat onder andere binnen welke termijn je een klacht kan indienen en aan welke regels jouw klacht moet voldoen. 

Een klacht ‘verjaart’. Dit betekent dat je een klacht in het onderwijs binnen een jaar moet indienen, nadat de klacht heeft plaatsgevonden (art. 9:8 lid 1 sub b Awb).

Oordeel over de klacht

Als je het oordeel over jouw klacht ontvangt, dan stopt de behandeling van de klacht. Tegen het oordeel van een klacht kan je geen beroep aantekenen bij de bestuursrechter (art. 9:3 Awb). Als student ben je dan aangewezen op de civiele rechter. 

Wat kan je doen als de klacht niet is opgelost? 

Een onopgeloste klacht heet een geschil. Heb je een geschil over jouw onderwijsovereenkomst? Ben je het oneens met het negatief bindend studieadvies? Of ben je niet toegelaten tot een opleiding? Dan kun je hiertegen niet in bezwaar of in beroep bij de opleiding zelf. Bij dit soort situaties zijn er wel andere, meer formele, mogelijkheden. Hieronder staat per situatie welke stappen je kunt ondernemen.

Negatief bindend studieadvies: Commissie van Beroep voor de examens 

Een negatief bindend studieadvies is een schriftelijk besluit. Je kunt daartegen beroep instellen bij de Commissie van Beroep voor de examens van de instelling. Dat is ook altijd de beste stap. Eventueel dien je daarna een klacht in bij de klachtencommissie van de instelling. De opleiding kan dan leren van jouw klacht.

Weigering toelating tot opleiding: civiele rechter 

Als je niet tot een opleiding wordt toegelaten, ontvang je de beslissing per brief. Als de weigering tot toelating ten onrechte is, kun je naar de civiele rechter om toelating af te dwingen. Het is wel slim om eerst de klachtenregeling te gebruiken, omdat een klacht laagdrempeliger is. Als je gelijk krijgt van de klachtencommissie en je wordt nog steeds niet toegelaten, dan kun je naar de civiele rechter.

Als je als student vindt dat de weigering tot toelating samenhangt met jouw beperking, dan kan je een oordeel vragen aan het College voor de Rechten van de Mens. Je moet dan wel bewijzen dat je bent geweigerd vanwege jouw beperking.

Niet nakomen onderwijsovereenkomst: civiele rechter 

Komt de opleiding de onderwijsovereenkomst niet na omdat de kwaliteit van de lessen heel slecht is? Of omdat uitgevallen lessen niet worden vervangen? Dan kaart je dit eerst aan met een klacht. Krijg je gelijk van de klachtencommissie, maar herstelt de opleiding de problemen voor jou niet? Dan kan je naar de civiele rechter om de opleiding aansprakelijk te stellen. Het is in de praktijk wel moeilijk om te bewijzen dat je als student schade ondervindt door het niet nakomen van de onderwijsovereenkomst. Dit moet je dan zelf bewijzen.