Ouderbijdrage, altijd vrijwillig
De ouderbijdrage is altijd vrijwillig. Vrijwillig betekent dat ouders mogen kiezen of zij de ouderbijdrage betalen. Dit heeft niets met het inkomen te maken. Scholen moeten zich ook houden aan regels. Een school mag een leerling niet weigeren (of verwijderen) als een ouder de vrijwillige ouderbijdrage niet betaalt (art. 40 lid 1 WPO en art. 27 lid 2 WVO).
Waarom een ouderbijdrage?
Scholen ontvangen subsidie van het rijk voor het onderwijs, maar niet voor alle activiteiten. Scholen vragen vaak een bijdrage voor extra activiteiten, zoals als schoolreisjes, kerst en sinterklaas. Dit zijn activiteiten die geen onderdeel uitmaken van het verplichte lesprogramma. Sommige scholen vragen hiervoor één bedrag per jaar. Andere scholen vragen juist per activiteit een bijdrage aan de ouders. Scholen mogen een bijdrage aan ouders vragen, zolang de school duidelijk is over de vrijwilligheid van de ouderbijdrage.
Schoolgids
“De schoolgids bevat voor ouders, verzorgers en leerlingen informatie over de werkwijze van de school en bevat in elk geval informatie over de geldelijke bijdrage waarbij wordt vermeld dat deze vrijwillig is.”
Voor ouders moet voldoende duidelijk zijn dat de ouderbijdrage vrijwillig is. De vrijwilligheid staat ook beschreven in de schoolgids (art. 13 lid 1 onder e WPO en art. 24a lid 1 onder d WVO).
Niet betalen, soms gevolgen
Scholen kunnen een bijdrage vragen voor:
- materialen die door school worden aangeschaft en in bruikleen zijn van leerlingen
- borg van kluisjes en schoolboeken in het voortgezet onderwijs
- extra kosten voor keuzevakken (bijvoorbeeld een excursie in de bovenbouw) of extra kosten voor speciale keuzeprogramma’s (bijvoorbeeld een sportklas of tweetalig onderwijs)
- schoolreisjes die niet gekoppeld zijn aan de lessen op school
Voorbeelden
Scholen mogen leerlingen soms uitsluiten voor extra activiteiten, omdat ouders de ouderbijdrage niet kunnen of willen betalen. Dit mag als het gaat om een onderwijsactiviteit die niet verplicht is. Bijvoorbeeld een excursie naar Duitsland om te snowboarden. Een excursie naar het buitenland kan soms verplicht zijn vanwege een vak. Bijvoorbeeld een bezoek aan de loopgraven in België vanwege een examen geschiedenis. Een leerling mag worden uitgesloten, maar moet wél les krijgen in dit onderwerp. Dan volgt een leerling lessen hierover op school als de groepsexcursie plaatsvindt.
Grote verschillen ouderbijdrage tussen scholen
De school stelt de hoogte en de bestemming van de ouderbijdrage vast. Hiervoor is wel instemming nodig van de oudergeleding van de medezeggenschapsraad. De hoogte van de ouderbijdrage verschilt dus per school. Uit onderzoek van RTL blijkt dat sommige scholen jaarlijks een bijdrage vragen van €600,-. Sommige scholen vragen geen bijdrage aan ouders.
Laptops, technasia, tablets en software
De ouderbijdrage wordt steeds vaker gebruikt voor laptops, tablets of andere digitale leermiddelen. Dit is toegestaan. Maar ook hier geldt dat de ouderbijdrage vrijwillig is. Als het gebruik van een laptop of een iPad verplicht is op school, dan is de ouderbijdrage niet verplicht. Dit betekent dat school vervangend materiaal regelt, als ouders niet willen of kunnen betalen.
‘Uitsluiting onwenselijk’
De vrijwilligheid van de ouderbijdrage heeft al geruime tijd de aandacht van de politiek. Met een motie werd in 2018 aandacht gevraagd voor een maximum bedrag voor de vrijwillige ouderbijdrage. De motie heeft geleid tot een onderzoek over de voor- en nadelen van het stellen van een maximum bedrag. Minister Slob heeft besloten dat een er geen maximum wordt gesteld, maar uitsluiting van leerlingen in alle gevallen onwenselijk is. Er vindt in ieder geval geen wetswijziging plaats. In een kamerbrief over kansengelijkheid benadrukte minister Slob in 2019 nogmaals dat leerlingen voor ‘extra onderwijsprogramma’s, zoals tweetalig onderwijs of Technasium’ nooit uitgesloten kunnen worden.
Amsterdamse situatie
Er is kritiek op de huidige regels over de vrijwillige ouderbijdrage. Op landelijk niveau ‘wachten’ sommige ouders, scholen, schoolbesturen op een wetswijziging. Om de ouderbijdrage af te schaffen, de mogelijkheid om voor extra onderwijsprogramma’s een verplichte bijdrage te vragen of een bijdrage naar inkomensniveau. In Amsterdam is een aantal maatregelen getroffen om uitsluiting te voorkomen.
