Regels eindexamen

Deelname eindexamen: leerlingen van vmbo, havo en vwo

In Nederland maken alle leerlingen van het vmbo, havo en vwo een eindexamen (art. 2.51 lid 1 WVO 2020). Dit eindexamen bestaat uit schoolexamens en centraal examens, waarvoor wettelijke regels gelden.

Leerlingen die praktijkonderwijs volgen doen geen eindexamen. Zij krijgen van de schooldirecteur een schooldiploma praktijkonderwijs als zij het laatste jaar hebben afgerond. Een leerling die het praktijkonderwijs vroegtijdig verlaat krijgt een getuigschrift (art. 2.59 lid 2 WVO 2020).

Examenreglement

Het bevoegd gezag van een school voor voortgezet onderwijs of de examencommissie vavo (volwassenenonderwijs) stelt een examenreglement op. Hierin staan praktische zaken en gedragsregels, zodat de examens correct verlopen (art. 2.60 lid 1 WVO 2020).

Het examenreglement bevat (art. 2.60 lid 1 onder a, b en c WVO 2020).:

• regels over de organisatie van het eindexamen en de gang van zaken tijdens het eindexamen;
• informatie over de toepassing van sancties bij onregelmatigheden, zoals verzuim, te laat komen, spieken en wangedrag;
• een specifieke bepaling voor het schoolexamen, namelijk in welke gevallen herkansing van het schoolexamen mogelijk is, bijvoorbeeld bij ziekte of overmacht;
• voor scholen voor voortgezet onderwijs de samenstelling en het adres van de commissie van beroep.

Het bevoegd gezag van een school voor voortgezet onderwijs mag alleen van de vaststelling van het examenreglement afwijken nadat het bevoegd gezag (art. 2.60 lid 2 WVO 2020).

• overleg heeft gepleegd met de examencommissie;
• de afwijking schriftelijk heeft gemotiveerd.

Het schoolbestuur stelt het examenreglement vast en reikt dit voor 1 oktober uit aan de eindexamenkandidaten en de inspectie (art. 2.60 lid 5 WVO 2020).

Instemmingsrecht medezeggenschap bij examenreglement

De medezeggenschapsraad van de school heeft instemmingsrecht bij de vaststelling of wijziging van het examenreglement. Indien leerlingen of ouders in de examenperiode knelpunten signaleren is het van belang dat zij die tijdig melden aan de ouder- en/of leerlinggeleding in de medezeggenschapsraad, zodat het examenreglement voor het volgende examenjaar verbeterd kan worden.

Sancties bij onregelmatigheden of afwezigheid eindexamenkandidaat

Het schoolhoofd is bevoegd om bij onregelmatigheden of ongeoorloofde afwezigheid de examenkandidaat één of meerdere van de volgende sancties op te leggen (art. 2.61 lid en 2 WVO 2020 jo. art. 3.58 lid 1 onder a, b, c en d en lid 2 Uitvoeringsbesluit WVO 2020):

• een 1 voor een toets van het schoolexamen of centraal examen;
• uitsluiting van (verdere) deelname aan een of meer examenonderdelen;
• het ongeldig verklaren van een of meer afgelegde toetsen van het examen;
• een of meer examenonderdelen overdoen (bij centraal examen in volgend tijdvak).
• een hernieuwd examen afleggen in de onderdelen die de directeur bepaalt. Als het gaat om een of meerdere centrale examens, dan moet de kandidaat die maken in een volgend tijdvak.

Het besluit tot een sanctie-maatregel wordt, indien de leerling minderjarig is, schriftelijk aan de ouders verzonden. Daarnaast stuurt de school een kopie aan de Onderwijsinspectie (art. 3.58 lid 5 Uitvoeringsbesluit WVO 2020):

De kandidaat kan tegen een beslissing van de directeur in beroep gaan bij de commissie van beroep (art. 3.59 lid 1 Uitvoeringsbesluit WVO 2020). Informatie over deze procedure en de samenstelling van de commissie staan in het examenreglement.

Regels eindexamen: slaag- en zakregeling vmbo

Een examenkandidaat vmbo is geslaagd met

• minimaal een vijf voor het eindexamen Nederlands;
• maximaal één vijf en alle andere eindcijfers een zes of hoger;
• hooguit één vier, waarbij ten minste voor één eindexamen een zeven en voor alle andere eindexamens minimaal een zes;
• maximaal twee vijven, waarbij ten minste voor één eindexamen minimaal een zeven en voor alle andere eindexamens minimaal een 6. 

Daarnaast geldt dat het rekenkundig gemiddelde van de behaalde cijfers bij het centraal examen 5,5 of hoger moet zijn. Voor de kunstvakken, culturele- en kunstzinnige vorming (ckv) en lichamelijke opvoeding moet de kandidaat een ‘voldoende’ of ‘goed’ hebben. Examenkandidaten vmbo-g en vmbo-t hebben voor het profielwerkstuk een ‘voldoende’ of ‘goed’. Daarnaast hebben alle leerlingen een afgerond leerloopbaandossier.

Kandidaten die voor één of meer eindexamens lager dan een vier halen zijn niet geslaagd.

Regels eindexamen: slaag- en zakregeling havo en vwo

Een examenkandidaat havo is geslaagd met (art. 3.32 lid 2 Uitvoeringebesluit WVO 2020):

• alle eindcijfers hoger dan een zes;
• maximaal één vijf voor de eindcijfers van de kernvakken Nederlands, Engels of Wiskunde (in het profiel C&M hoef je bij havo geen wiskunde te kiezen, in dat geval zijn de kernvakken alleen Nederlands en Engels);
• maximaal één vijf en alle andere eindcijfers zes of hoger;
• één vier of twee vijven en de overige vakken een zes of hoger, waarbij het onafgeronde gemiddelde minimaal een zes;
• één vier en één vijf en alle overige vakken een zes of hoger, waarbij het onafgeronde gemiddelde minimaal een zes
• een ‘voldoende’ of ‘goed’ voor het vak lichamelijke opvoeding.

Daarnaast geldt dat het rekenkundig gemiddelde van de behaalde cijfers bij het centraal examen 5,5 of hoger moet zijn.

Kandidaten die voor één of meer eindexamens lager dan een vier halen zijn niet geslaagd. Dit geldt ook voor de vakken waar een leerling geen centraal eindexamen in doet, maar die wel meetellen voor het diploma, namelijk:

• maatschappijleer;
• ckv;
• het profielwerkstuk;
• een aantal keuzevakken
• algemene natuurwetenschappen (verschilt per school);
• literatuur (verschilt per school);
• godsdienst (verschilt per school).

Regels eindexamen: recht op herkansing

De kandidaat heeft recht om één centraal examen te herkansen. Meestal maken leerlingen gebruik van dit recht als zij een onvoldoende teveel hebben en zakken voor het eindexamen als zij dit vak niet herkansen. Er zijn echter ook leerlingen die sowieso geslaagd zijn, maar voor een bepaald vak een hoger cijfer willen behalen. De kandidaat mag zelf kiezen welk vak hij herkanst. Dit maakt hij bekend aan het schoolhoofd door middel van het formulier dat hij hiervoor ontvangt. De herkansing vindt plaats tijdens het tweede of derde tijdvak (art. 3.38 lid 1 Uitvoeringsbesluit WVO 2020).

Gezakt

Als een leerling gezakt is moet hij het examenjaar overnieuw doen. Dit kan op twee manieren:

• de leerling doet het schooljaar overnieuw en doet opnieuw eindexamen in alle vakken;
• de leerling gaat naar het volwassenenonderwijs en legt alleen examen af in de vakken waarvoor hij een onvoldoende heeft gehaald.

Scholen voor volwassenenonderwijs in Amsterdam zijn bijvoorbeeld het Joke Smit College.

Regels eindexamen: diploma en cijferlijst

Elke examenkandidaat ontvangt na het maken van het eindexamen een cijferlijst. Op deze lijst staan de volgende zaken vermeld (art. 3.40 lid 1 Uitvoeringsbesluit WVO 2020):

• cijfers voor het school- en centraal examen;
• de eindcijfers voor de examenvakken;
• de uitslag van het eindexamen;
• beoordeling maatschappelijke stage;
• thema en beoordeling van het profielwerkstuk vmbo;
• beoordeling kunstvak en lichamelijke opvoeding vmbo;
• in welke vmbo-richting examen is afgelegd;
• het vak, het onderwerp of de titel van het profielwerkstuk havo/vwo;
• beoordeling ckv en lichamelijke opvoeding havo/vwo.

Wanneer je geslaagd bent voor het eindexamen, ontvang je naast de cijferlijst het begeerde diploma. Het diploma is het bewijs dat je hebt voldaan aan alle eisen die gesteld zijn. Op dit diploma horen de volgende zaken te staan (art. 3.40 Uitvoeringebesluit WVO 2020 en Regeling modellen diploma’s vwo – havo – vmbo):

• naam leerling;
• geboortedatum;
• geboorteplaats;
• welk examen (vmbo, havo, vwo);
• leerweg en sector (vmbo), profiel (havo, vwo);
• naam van de school.

Diploma-uitreiking

Het schoolhoofd is de persoon die de diploma’s uitreikt. Samen met de secretaris van de examencommissie ondertekent hij of zij de diploma’s en de cijferlijsten (art. 3.40 lid 3 Uitvoeringsbesluit WVO 2020). Op de meeste scholen is het zo dat de diploma’s uitgereikt worden op een officiële diploma-uitreiking. Alle leerlingen komen dan één voor één naar voren om hun diploma op te halen.

Diploma verloren

Als je je diploma hebt verloren, of het is gestolen of zo beschadigd dat het niet meer geldig is, dan kan de school je niet nogmaals een diploma geven (art. 3.51 lid 1 Uitvoeringsbesluit WVO 2020). Daarom is het raadzaam een kopie in huis te hebben van het behaalde diploma. Wel kun je via het Ministerie van Onderwijs een ‘verklaring afgelegd examen’ ontvangen (art. 3.51 lid 2 Uitvoeringsbesluit WVO 2020). Deze aanvraag verloopt via Dienst Uitvoering Onderwijs.